Edebiyat Okulu: 10. Sınıflar Türk Dili ve Edebiyatı Dersi Birinci Dönem Birinci Yazılı Soruları Klasik Kazanımlara Uygun Yeni Sistem Cevap Anahtarlı

Adı-Soyadı:

Sınıf:

No:

2023-2024 Eğitim Öğretim Yılı Türk Dili ve Edebiyatı Dersi 10. Sınıf I. Dönem I. Yazılı Sınavı Soruları

S.1. Kam Püre Bey Oğlu Bamsı Beyrek Destanı’nın konusu nedir? Belirtiniz. (20 Puan) (Kazanım: A.2.3. Metnin tema ve konusunu belirler.)

Kam Gan oğlu Han Bayındır yerinden kalkmıştı. Kara yerin üstüne ak otağını diktirmişti. Alaca gölgeliği gökyüzüne yükselmişti. Bin yerde ipek halıcığı döşenmişti. İç Oğuz, Dış Oğuz beyleri Bayındır Han'ın sohbetine toplanmıştı. Pay Püre Bey de Bayındır Han'ın sohbetine gelmişti.

Bayındır Han'ın karşısında Kara Göne oğlu Kara Budak yaya dayanıp durmuştu. Sağ yanında Kazan oğlu Uruz durmuştu. Sol yanında Kazılık Koca oğlu Bey Yigenek durmuştu. Pay Püre Bey bunları gördüğünde ah eyledi, başından aklı gitti, mendilini aldı, böğüre böğüre ağladı.

Böyle edince, kudretli Oğuz'un arkası, Bayındır Han'ın güveyisi Solur Kazan kaba dizinin üzerine çöktü, gözünü dikerek Pay Püre Bey'in yüzüne baktı, der:

‘’Pay Püre Bey ne ağlayıp bağırıyorsun?’’

Pay Püre der:

Han Kazan nasıl ağlamayayım, nasıl bağırmayayım, oğulda nasibim yok, kardeşte kaderim yok, (…) beyler tacım tahtım için ağlarım, bir gün olacak düşeceğim öleceğim, yerimde yurdumda kimse kalmayacak.’’ dedi.

Kazan der:

‘’Maksudun bu mudur?’’

Pay Püre Bey der:

‘’Evet budur, benim de oğlum olsa Han Bayındır'ın karşısına geçse dursa, hizmet eylese, ben de baksam sevinsem, kıvansam, güvensem.’’ dedi.

Böyle deyince kudretli Oğuz Beyleri yüzlerim göğe tuttular, el kaldırıp dua eylediler. ‘’Allah Teâlâ sana bir oğul versin.’’ dediler. O zamanda beylerin hayır duası hayır dua, bedduası beddua idi, duaları kabul olunurdu.

S.2. Aşağıdaki soruları cevaplandırınız. (10+10=20 Puan) (Kazanım: A.2.8. Metinde anlatıcı ve bakış açısının işlevini belirler.)

a) Aşağıdaki metinde hangi bakış açısı egemendir. Sadece ismini yazınız.

b) Metindeki bakış açısının üç özelliğini yazınız.

Yaşlı annesinin o günkü dalgınlığı onun dikkatinden kaçmamıştı. Ne olmuştu, niçin böyle dalgındı? Ölümü düşünmesindendi bu dalgınlığı. Çocuklarının hepsini baş göz etmeden ölmesi ona çok koyacaktı. Betül'ünü evlendirmeden göçüp gitmeyi bir türlü kabullenemediği ruh halinden seziliyordu. Bir an başını kaldırdı ve ölmek için erken olduğuna karar verdi, rahatladı.

S.3. Aşağıdaki soruları cevaplandırınız. (5+5+5+5=20 Puan) (Kazanım: Metinler üzerinden imla ve noktalama çalışmaları yapılır.)

a) Aşağıdaki cümlelerdeki yazım yanlışlarını düzelttiniz.

Bütün hastalıklar Nisan oldu mu azar.

Kurban bayramı bu yıl bir hayli güzel geçti.

b) Aşağıdaki cümledeki noktalama işaretlerini doğru olarak belirtiniz.

Okulumuzda dersler 08 ( ) 00 ( ) 15 ( ) 30 saatleri arasında yapılmaktadır ( )

1877 ( ) 1878 yıllarındaki Osmanlı ( ) Rus Savaşı büyük felaketlere yol açar ( )

S.4. Aşağıdaki soruları cevaplandırınız. (20 Puan) (Kazanım: A.2.15. Türün ve dönemin/akımın diğer önemli yazarlarını ve eserlerini sıralar.)

a) Dede Korkut Hikâyelerinin özelliklerinden üç tanesini yazınız. (10 puan)

b) Türk edebiyatının ilk mesnevisinin ismini yazarıyla birlikte belirtiniz. (10 puan)

S.5. Aşağıdaki metinde geçen fiilimsileri bulup türlerini belirtiniz. (20 Puan) (Kazanım: A.2.16. Metinden hareketle dil bilgisi çalışmaları yapar.)

Akşam buradan geçerken ilginç gülüşü bizi oldukça etkilemişti. Size geç saatlerde gelmeyi düşünüyorum deyip yanımızdan tekrar ayrıldı. Arkadaşımız güle güle gitsin dedi ve verilmiş sadakamız varmış diyerek gidişine sevindi. Biz de yemek yemek için anlaşıp oradan ayrıldık.

Başarılar dileriz.

CEVAP ANAHTARI

C.1. Kam Püre Bey Oğlu Bamsı Beyrek Destanı, Dede Korkut'taki en zengin motiflere sahip destan olup doğumdan evlenmeye, çocuk sahibi olmaktan ölüme kadar insan yaşamının çeşitli dönemlerine ait motifler içermektedir. (20 puan)

C.2.

a) Hâkim (ilahi) bakış açısı. (10 puan)

Bu bakış açısında anlatıcı olayların içerisinde yer almaz. (4 puan)

Anlatıcı için zaman ve mekân engeli söz konusu değildir. (3 puan)

Olaylar, insan ömrüyle sınırlandırılmayacak kadar geniştir. (3 puan)

C.3.

Bütün hastalıklar nisan oldu mu azar. (5 puan)

Kurban Bayramı bu yıl bir hayli güzel geçti. (5 puan)

Okulumuzda dersler 08 (.) 00 (-) 15 (.) 30 saatleri arasında yapılmaktadır (.) (5 puan)

1877 (-) 1878 yıllarındaki Osmanlı (-) Rus Savaşı büyük felaketlere yol açar (.) (5 puan)

C.4.

a) Destan geleneğinden halk öykücülüğüne geçişin ilk ürünleridir. (4 puan)

Dede Korkut Hikâyeleri, bir ön söz ve on iki hikâyeden oluşur. (3 puan)

Hikâyeler, sözlü gelenek ürünleri içerisinde yer alır. (3 puan)

b) Kutadgu Bilig: Yusuf Has Hacip (10 puan)

C.5. Akşam buradan geçerken ilginç gülüşü bizi oldukça etkilemişti. Size geç saatlerde gelmeyi düşünüyorum deyip yanımızdan tekrar ayrıldı. Arkadaşımız güle güle gitsin dedi ve verilmiş sadakamız varmış diyerek gidişine sevindi. Biz de yemek yemek için anlaşıp oradan ayrıldık.