Edebiyat Okulu: AYT Edebiyat Branş Denemesi 4

1. Dolaylama, kavramın aslına bir referans ile ulaşmadır. Dolaylama için en az iki sözcüğün olması gerekir. Bu kavramların anlamları üzerinde toplum bir şekilde bir uzlaşmaya varmıştır. Dolaylama, kişi ve yer adlarıyla yapılır.

Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde "dolaylama"ya başvurulmamıştır?

A) Hayat arkadaşını erken yaşta kaybedince hayatın bütün yükünü göğüslemek zorunda kalmıştı.

B) Filenin sultanları yine yaptılar yapacaklarını.

C) Yavru vatan, seçimini her zaman Türkiye'den yana kullanır.

D) Gençlerimizi geleceğin altın sayfalarıyla buluşturmak istiyorsak beyaz zehir belasından uzak tutmalıyız.

E) Havanın kararmasıyla etrafı karanlık kuşları basardı.

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir "sitem" söz konusu değildir?

A) Köyümüze gelmişsin de bizi ziyaret etmemişsin.

B) Beş mektup yazdım insan buna karşı birkaç satır kaleme almaz mı?

C) Babamın ağır hastalığında bile bir kez aramadın.

D) Benim kitabım hariç son çıkan bütün kitapları okumuşsun.

E) Okulda herkes bütün zor işleri üzerime yıkmaya çalışıyor.

3. Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde "amaç-sonuç ilişkisi" yoktur?

A) Leyla'yı göreyim diye düşer çöllere Mecnun.

B) Ağladığı için sinesi çak eylemiş.

C) Zengin olmak için gurbeti mesken edinir.

D) Babasının elini öpmek için her pazar ziyaretine gider.

E) Yarınlarımızı aydınlık kılmak için bugün daha çok yorulmalıyız.

4. Okuma zevkini kazanmayanın öğrenimi yarıda kalmıştır.

Aşağıdakilerden hangisi yukarıdaki cümlede anlatılmak istenene anlamca en yakındır?

A) Öğrenimi yarıda kalan kişiler her zaman için bunu tamamlamaya yönelmeliler.

B) Okuma zevkini kazananlar için başarı kendiliğinden gelir.

C) Öğrenimi bitirmenin en önemli koşulu okumayı bir yaşam kültürü haline getirip okuma zevkini kazanmaktır.

D) Okuma zevkini kazanmak için belli bir sürenin geçmesi gerekir. Bu zevk sadece okulda edinilmez.

E) Okumanın zevkini kazanmak isteyen kişiler için okumanın yaşı olmaz.

5. Aşağıdakilerden hangisi manzum hikâyelerin özelliklerinden biri değildir?

A) Manzum hikâyelere Hasta Çocuk (Tevfik Fikret), Küfe, Seyfi Baba, Mahalle Kahvesi, Hasta (Mehmet Akif Ersoy), Nazar (Yahya Kemal Beyatlı) örnek verilebilir.

B) Servetifünun Edebiyatı'yla edebiyatımızdaki önemini kaybetmeye başlar.

C) İlk adımlarını Recaizade Mahmut Ekrem'in attığı manzum hikâyeler, Tanzimat Edebiyatı'yla edebiyatımıza girmiştir.

D) Türk edebiyatında bu türün önde gelen temsilcilerinden birisi de Mehmet Akif Ersoy'dur.

E) Manzum hikâyeler öykü türüne çok benzemektedir, öykülerden tek farkı şiir biçiminde yazılmış olmalarıdır.

6. "Epik şiir" ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Epik şiirler genellikle uzunca şiirler olup bu şiirlerin en güzel örneklerini destanlar oluşturur.

B) Divan Edebiyatı'nda kasidelerde, Halk Edebiyatı'nda koçaklama, destan, varsağı türlerinde karşımıza çıkar.

C) Türk edebiyatında Oğuz Kağan Destanı'ndan günümüze kadar epik şiir geleneği devam etmiştir.

D) Yazının olmadığı dönemlerde ortaya çıkan, nesilden nesile sözlü olarak aktarılan sonraki zamanlarda yazıya geçirilen şiirler yapay epik şiirlerdir.

E) Savaş, yiğitlik, kahramanlık, büyük göçler ya da tarihi bir olayı coşkulu bir anlatımla işleyen ve okuyanda savaşma arzusu uyandıran şiirlere denir.

7. İncecikten bir kar yağar,

Tozar Elif Elif diye...

Deli gönül abdal olmuş,

Gezer Elif Elif deyi...

Yukarıdaki şiirle ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) 8'li hece ölçüsüyle yazılmıştır.

B) Şiirde hem ek hem kelime halinde redif vardır.

C) Şiirin son dörtlüğüdür.

D) 4+4 şeklinde iki duraktan oluşmuştur.

E) Nazım birimi dörtlüktür.

8. Aşağıdakilerin hangisinde "kişileştirme (teşhis)" sanatı yoktur?

A) Kaldırımlar, çilekeş yalnızların annesi.

B) Dalıp, sokaklar kadar esrarlı bir uykuya.

C) Aheste çek kürekleri mehtap uyanmasın.

D) Taş yürekten peyda olmaz merhamet.

E) İnliyor çatıda rüzgâr.

9. Meyhane ki saki sarhoş, şişe sarhoş, mey sarhoş.

Yukarıdaki dizede ön plana çıkan söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Tevriye

B) Tenasüp (uygunluk)

C) Tecahül-i Arif

D) Tariz

E) Leffüneşr

10. "Göç" ve "Bozkurt" destanlarının ait oldukları Türk kavimleri sırasıyla hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?

A) Uygur – Göktürk

B) Uygur – Saka

C) Göktürk – Uygur

D) Uygur – Hun

E) Göktürk – Saka

11. Bre ağalar bre beyler
Ölmeden bir dem sürelim

Gözümüze kara toprak
Dolmadan bir dem sürelim

Aman hey Allah'ım aman

Ne aman bilir ne zaman

Üstümüzde çayır çemen

Bitmeden bir dem sürelim

Yukarıdaki şiir Halk Edebiyatı nazım türlerinden hangisine örnek oluşturur?

A) Koşma

B) Semai

C) Varsağı

D) Destan

E) Türkü

12. Gevheri'nin medrese eğitimi gördüğü aruzla yazdığı şiirlerinden anlaşılmaktadır. (I) Aruzla yazdığı şiirlerinde heceyle yazdığı şiirlerine oranla daha başarılıdır. (II) Semai ve koşmalarında hece veznini; divan, kalenderi, semai ve gazellerinde ise aruz veznini kullanmıştır. (III) Toplumsal olaylarla ilgilenmeyen Gevheri'nin şiirlerinin konusunu da aşk, sevgili, ayrılık ve doğa güzellikleri oluşturur. (IV) Musiki ile oldukça ilgili bir şair olan ve pek çok makam kullanan Gevheri'nin kendi ismini taşıyan bir musiki makamı da vardır. (V)

Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı söz konusudur?

A) I B) II C) III D) IV E) V

13. Ali Şir Nevai, bu eserinde dünyadaki başlıca dilleri Arapça, Hintçe, Çağatayca ve Farsça olarak sayar. Arapçanın en üstün Hintçenin de en değersiz dil olduğunu belirtikten sonra eserde Türkçe ile Farsçanın karşılaştırmasını yapmış Türkçenin Farsçadan üstün bir dil olduğunu kanıtlamaya çalışmıştır. Örnek olarak "ördek" kelimesini verir. Türkçe lehçelerde ördek anlamını taşıyan dokuz kelime olduğunu; Farsçada ise bu kelimenin anlamını taşıyan sadece bir kelime olduğunu dile getirir.

"Ali Şir Nevai"nin yukarıda sözü edilen eseri aşağıdakilerden hangisidir?

A) Mecalisü'n Nefais

B) Divanü Lügati't Türk

C) Garipname

D) Mizanü'l Evzan

E) Muhakemetü'l Lügateyn

14. Eser, mesnevi nazım şekli ile yazılmıştır. Eserde dinî-tasavvufî öğütler ve kıssadan hikâyeler yer alır. Çok büyük bir içeriği olan eser; 6 cilt ve yaklaşık 24.000 beyitten oluşur. Farsça olarak kaleme alınan eserde, aruz vezninin "fâilâtün fâilâtün fâilün" kalıbı kullanılmıştır.

Yukarıda sözü edilen eser aşağıdakilerden hangisidir?

A) Mektubat

B) Mesnevi

C) İbtidaname

D) Hüsn ü Aşk

E) Hayrabad

15. Dize ortalarında iç uyak olan gazellere "musammat gazel";(I) Arapça, Farsça, Türkçe karışık söylenmiş gazellere "mülemma gazel"; (II) bir şairin aynı vezin ve kafiyeyle gazeline başka gazel yazmaya "gazelhan"; (III)mahlas beytinden sonra birkaç beyit eklenerek birinin övüldüğü gazellere "müzeyyel gazel"; (IV) şair son iki beyitten birisinde takma adını (mahlasını) kullanır. Bu beyit, "mahlas beyti", "taç beyit" ya da "tahallüs" (V) olarak adlandırılır.

Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı söz konusudur?

A) I B) II C) III D) IV E) V

16. "Sebkihindi (Hint Tarzı) Akımı" ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Anlam söze tercih edilmiştir. Anlamın ince ve zarif olmasına özen gösterilmiştir.

B) Hayal unsurunu, şiiri şiir yapan unsur olarak görmüşlerdir. Gerçek yerine hayale; akıl yerine muhayyileye önem vermişlerdir.

C) Mübalağaya aşırı derecede başvurulmuştur. Bu da aşırı hayalciliğin bir sonucudur.

D) Şairler, günlük yaşamla iç içe olmuşlardır.

E) Mecaz ve imgelerle dolu bir dil tercih edilmiştir. Özellikle işitilmemiş yeni hayallere dayalı mecazlar kullanılmıştır.

17. I. "Cezmi", Türk edebiyatının ilk tarihi romanıdır. Eserde 16. yüzyılda başlayan ve devam eden Osmanlı-İran savaşları anlatılır.

II. "Gülnihal", Namık Kemal'in ikinci tiyatro yapıtıdır. Sade bir dil ile kaleme alınan eserde zalim bir padişahın halkına yaptığı zulümler anlatılır.

III. "Âkif Bey", beş perdeden oluşan bir dramdır. Yunan isyanı sırasında yaşanan Navarin Baskını ve Kırım Savaşı eserin konusunu oluşturur.

IV. "Zavallı Çocuk", Namık Kemal'in üç perdelik bir oyunu olup eserde aile baskısıyla evlenen gençlerin trajik sonu konu edinir.

V. "Karabela" Namık Kemal'in eleştiri türünde kaleme aldığı önemli bir yapıtıdır.

Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı vardır?

A) I B) II C) III D) IV E) V

18. Şemsettin Sami'nin yazdığı "Kamus-ı Türki", ilk Türkçe sözlük olarak kabul edilir. (I) Sözlük; Fransızca, İngilizce ve Türkçeden oluşur. (II) 1900'de yayımlanmış olan Kamus-ı Türkî yeni anlayış için önemli bir sözlük olup "Türk" sözcüğünün geçtiği ilk Türkçe sözlüktür. (III) Eserde, sözcüklerin cümledeki kullanımına dair örnekler de yer alır. (IV) Sanatçı, sözlük çalışmalarından dolayı II. Abdülhamit tarafından İftihar Madalyası'na layık görülmüştür. (V)

Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde "Şemsettin Sami" ile ilgili bir bilgi yanlışlığı söz konusudur?

A) I B) II C) III D) IV E) V

19. Bu dönem edebiyatının sanatçıları genellikle genç sanatçılar olup Fransızca bilen kişilerdir. Sanatçılar, Fransız edebiyatının biçim ve anlatımından etkilenmiş kişilerdir. Yaşları birbirine yakın olan bu sanatçılar daha çok orta hali ailelerde yetişmişlerdir. Doğu edebiyatı ve kültüründen oldukça uzak durmuş Doğulu gibi yaşamayı kabul etmeyen bu kişiler II. Abdülhamit'in baskıcı yönetimi nedeniyle İstanbul'dan uzaklaşmak istemişler, Yeni Zelanda'ya gidip oraya yerleşmek hayaliyle kendilerini avutmaya çalışmışlardır. Sanatçılar, baskıcı yönetimden siyasetten uzak kalmışlardır.

Yukarıda sözü edilen sanatçılar Türk edebiyatının hangi dönemine ait sanatçılardır?

A) Servetifünun Edebiyatı

B) Fecriati Edebiyatı

C) Milli Edebiyat

D) Tanzimat Edebiyatı

E) Cumhuriyet Edebiyatı

20. "Mehmet Akif Ersoy" ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Sembolizm akımının etkisindedir. Şiirde anlamı ikinci plana atar.

B) Şiir yazmaya Baytar Mektebinde öğrenci olduğu yıllarda başlar.

C) Şiirlerini yedi kitaptan oluşan "Safahat" eserinde bir araya getirir.

D) İstiklal Marşı'nı Safahat'a koymaz. Nedenini de "Çünkü ben onu milletimin kalbine gömdüm." şeklinde açıklar.

E) Tevfik Fikret'le münakaşa halindedir. Tevfik Fikret'i "zangoçluk"la suçlar. Fikret’in "Haluk"una karşı "Asım" eserini kaleme alır.

21. Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı'nda göstermeye bağlı metinlerde ön plana çıkan kişilerdendir. Oyunlarının ortak özelliği aile ilişkileri içinde zamanla değişen düşünce ve ortak zıtlaşmalardır. Konularını günlük hayattan, olaylar ve kişiler arasındaki çatışmalardan alır. Bu çatışmalar köylü-şehirli, batılı-doğulu, memur-amir, eski nesil-yeni nesil şeklinde cereyan eder. Oyunlarıyla Türk aile yapısındaki bozulmaya dikkat çeker. "Paydos" oyunu yurt dışında sahnelenen ilk Türk oyunu olur. "Küçük Şehir Oyunu" eseriyle 1948 İnönü Tiyatro Armağanı'nı kazanır. "Buzlar Çözülmeden" eseriyle günümüzde de sahneleri kuşatmaya devam etmektedir. Bu eseri iki kez sinemaya uyarlanır.

Yukarıda sözü edilen Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Turgut Özakman

B) Orhan Asena

C) Turan Oflazoğlu

D) Refik Erduran

E) Cevat Fehmi Başkut

22. Aşağıdakilerden hangisi Türk edebiyatında "Memleketçiler" olarak bilinen şiir anlayışını savunan sanatçılardan biri değildir?

A) Ahmet Kutsi Tecer

B) Ömer Bedrettin Uşaklı

C) Orhan Şaik Gökyay

D) Ahmet Oktay

E) Zeki Ömer Defne

23. Öykü, tiyatro, kabare yazarı ve gazeteci olarak ön plana çıkan Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatının önde gelen yazarlarındandır. Öykülerinde bireyin toplum içindeki yaşam biçimini, bunların aksayan yanlarını mizah unsurlarını kullanarak anlatır. Sonradan görme zenginlerin yaşayışları, ahlaki ve toplumsal çöküntüleri, yükselmek için tüm değerlerini feda eden kişileri eserlerinde konu edinir. Öykücülüğünün ilk devresinde klasik Türk tiyatrosundaki meddah geleneğinin anlatım imkânlarından faydalanır. İkinci devresinde kişi ve olaylara toplumcu bir anlayışla bakar. Türkiye'de epik tiyatro ve kabare tiyatrosunun öncüsü sayılır. Türk edebiyatında ilk epik tiyatro örneği olan "Keşanlı Ali Destanı"nı yazar. Zeki Alasya ve Metin Akpınar ile "Deve-kuşu Kabare Tiyatrosu"nu kurar.

Yukarıda sözü edilen Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sabahattin Ali

B) Tarık Buğra

C) Haldun Taner

D) Aziz Nesin

E) Oğuz Atay

24. Aşağıda yer alan edebiyat akımı-sanatçı eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

A) Natüralizm - Emile Zola

B) Sembolizm - La Fontaine

C) Romantizm - Chateaubriand

D) Realizm – Gustave Flaubert

E) Parnasizm - Gauthier