Edebiyat Okulu: Sayı Sıfatları Nedir? Örnekler

İsimlerin sayılarını belirten sözcüklere sayı sıfatı denir. Sayı sıfatları kendi içerisinde dörde ayrılır.

a) Asıl sayı sıfatları: İsimlerin sayılarını tam sayılarla belirten sıfatlara denir. İsme sorulan "kaç?" sorusuyla bulunur.

Örnek

Beş Şehir önemli bir edebi eserdir.

Sekiz gün kalacaklarmış.

Her sabah iki saat yürür.

Bir kitap okuyan bin şey öğrenir.

Yüz yıl düşünsem aklıma gelmez.

25 cm hortum buraya yetmez.

10 ton asfalt dökülmüş buraya.

Uyarı: Sayı sıfatlarıyla niteleme sıfatları birlikte kullanılırsa önce sayı sıfatı gelir.

Örnek

Üç çalışkan öğrenci

Beş değerli dost

b) Sıra sayı sıfatları: Varlıkların sırasını, derecelerini bildiren sıfatlara denir. Sayımızın sesli veya sessiz harfle bitmesine göre "-ıncı, -inci, -uncu, -üncü, -nci, -ncı, -ncu, -ncü" ekleri getirilerek yapılır. İsme "kaçıncı?" sorusu sorularak bulunur.

Örnek

Dördüncü katta oturan komşusundan şikâyetçi oldu.

İkinci Dünya Savaşı birçok olumsuzluğu beraberinde getirmiştir.

12'nci sınıfların daha fazla çalışması gerekir.

Not: "ilk, son, sonuncu, ortanca" sözcükleri de sıra sayı sıfatı görevinde kullanılır.

Örnek

İlk sokaktan devam edin. ("birinci" anlamında)

Son yolcu da vapurdan indi.

Sonuncu kişi bir şeyler söylüyordu.

Ortanca çocuk daha yaramaz görünüyordu.

C) Üleştirme sayı sıfatları: Sözcüklere paylaştırma anlamı katan sayı sıfatlarıdır. İsimlere "-ar, -er, -şar, -şer" ekleri getirilerek oluşturulur.

Örnek

Öğretmenlere ikişer maaş verilecekmiş!

Üçer tabak yemelerine rağmen doymamışlardı.

Sinemaya beşer kişilik gruplar halinde girdiler.

Birer gün arayla bütün kişilerle görüştü okulun müdürü.

Altışar kalem almalarına rağmen yine de memnun kalmamışlardı.

Uyarı: Üleştirme sayı sıfatlarının rakamla yazılması bir yazım yanlışıdır.

Örnek

Sınıfa 6'şar kişilik gruplarla girdiler. (yanlış)

Sınıfa altışar kişilik gruplarla girdiler. (doğru)

d) Kesir sayı sıfatları: İsimleri kesirli olarak belirten sıfatlardır. İsimlere sorulan "kaçta kaç?" sorusuyla bulunur.

Örnek

Bütün satışlardan yüzde beş komisyon alıyorlar.

Günde çeyrek saat çalışılarak sınav kazanılmaz.

Herkese tam; Mustafa'ya yarım elma düşmüştü.

Herkes % 15 zam bekliyor toplantıdan.

Yüzde yirmi kârla işlerini devam ettiriyorlardı.

e) Topluluk sayı sıfatı: Birbirinin aynı fakat birden fazla varlığı tanımlamak için kullanılan bir sayı sıfatıdır. Rakamların sonuna "-iz" ekinin getirilmesiyle oluşur.

Örnek

İkiz kardeşler her zaman aynı giyinirdi.

Not: "Bir" kelimesi hem sayı sıfatı hem de belgisiz sıfat olarak kullanılabilmektedir. "Bir" yerine başka bir sayıyı getirebiliyorsak sayı sıfatı diğer durumlarda belgisiz sıfattır.

Örnek: Bir gün olur sen de bunları bir günde bitirebilirsin.

(İlki belgisiz sıfat; ikincisi sayı sıfatıdır.)

Ayrıca bakınız

Sözcük Türleri Konu Anlatımı

İsim (Ad) Konu Anlatımı