Geçişsiz çatılı bir
fiile "-t, -r, -dir" çatı eklerinden birinin
getirilerek fiilin geçişli duruma getirilmesidir.
Örnek
Uyu: Uyut
Gez: Gezdir
Öl: Öldür
Yukarıdaki
fiillerin "kök" halinde olanlarının nesne alamadıkları görülür.
"uyu-, gez-, öl-" fiilleri
geçişsiz çatılı fiillerdir. Bu fiillerin "-t,
-r, -dir" çatı eklerini aldıktan sonra geçişli fiil olduklarını yani
nesne alabildiklerini görürüz. "Onu
uyu", "onu gez",
"onu öl" diyemeyiz; "onu uyut", "onu
gezdir", "onu öldür"
diyebiliriz. Aynı uygulamayı aşağıdaki örnekler üzerinde de gösterebiliriz.
Konuyu daha iyi anlamanız için lütfen aşağıdaki cümlelerde yüklem görevinde
olan fiilleri de fiillerde çatı ana başlığının nesne-yüklem ilişkisine göre
inceleyiniz.
Oldurgan Çatılı Fiiller ile İlgili Örnek
Cümleler
Sonunda onu dinlemeye gelenleri uyuttu.
Mehmet Bey, misafirlerini gezdirdi.
Karanlıkta oraya sızanları öldürdü.
Katılımcıları saatlerce güldürdü.
Dikkatli davranmayınca bardakları düşürdü.
Testiyi evinin önündeki pınardan doldurdu.
Annesini doktora baktırdı.
Ayrıca bakınız
Fiil Kiplerinde Anlam (Zaman) Kayması
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder