"ki" bağlacıyla
birbirine bağlanan cümlelere denir. Farsçadan Türkçeye geçen bir bağlama
edatıdır. Çekimli fiillerden sonra gelir. Yan cümlecik "ki" bağlacı
vasıtasıyla temel cümleciğe bağlanır. "ki"
bağlacı özne, nesne gibi öğeleri temel cümleye bağlar. Temel cümle genellikle
"ki" bağlacından önceki yerdir.
Örnek
Ara sıra isyana yönelecek olsan bile hatırla ki evreni
yargılamak imkânsızdır.
Çalış ki başarasın.
Emanete sahip çık ki münafık olmayasın.
Ne büyüksün ki kanın kurtarıyor tevhidi.
Duydum ki unutmuşsun
gözlerimin rengini.
Unutma ki ağzında
bal olan arının kuyruğunda iğnesi vardır.
Unutma ki şairleri
haykırmayan bir millet, sevenleri toprak olmuş öksüz çocuk gibidir.
Öyle bir ömür geçir ki herkes ağlasın sen öldüğünde.
Bazı idealler o kadar değerlidir ki o yolda mağlup olman bile
zafer sayılır.
Dürüst ol ki kazancın daim olsun.
Uyarı: "Ki" bağlacı cümlenin farklı öğelerini temel cümleye
bağlar. "ki" bağlacı Türkçe bir bağlaç olmadığı için öğeleri bulurken
önce söz dizimini Türkçeye uygun bir şekle getirmeliyiz.
Örnek
Duydum ki unutmuşsun gözlerimin rengini.
Yukarıdaki cümle Türkçenin söz dizimine
çevrildiğinde "Gözlerimin rengini unuttuğunu duydum." şekline
dönüşür. "Duydum" temel cümle; "gözlerimin rengini
unuttuğunu" kısmı da belirtili nesne olup yan cümleciktir.
Çalışmalı ki sınavda istediği puanı alsın.
Cümle, Türkçe söz dizimine uygun bir hale getirildiğinde "Sınavda istediği puanı alabilmesi için çalışması gerekir." şeklini alır. "Sınavda istediği puanı alabilmesi için" kısmı yan cümleciktir. Yan cümlecik, temel cümleye zarf tümleci ile bağlanmıştır.
Ağlarım ki hazan ağlamasın baharımda.
Cümle, Türkçe söz dizimine uygun bir şekle getirildiğinde "Hazanın baharımda ağlamaması için ağlıyorum." şeklinde olur. "Hazanın baharımda ağlamaması için" söz grubu yan cümleciktir. ve cümlenin zarf tümlecini oluşturur.
Ayrıca bakınız
Anlamı Bakımından Cümleler
Yüklemi Bakımından Cümleler
Yüklemin Yeri Bakımından Cümleler
Yapısı Bakımından Cümleler
d. İlgi Cümlesi (Ki'li Birleşik Cümle)
Cümle Türleri Konu Testleri
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder