Edebiyat Okulu: İyelik Zamirleri Nedir? Örnekler

Geldikleri ad ve ad soylu sözcüklerin kime ait olduklarını belirten eklere denir. İsim tamlamalarındaki "tamlanan-iyelik" ekleridir. Türkçede başlıca iyelik ekleri şunlardır:

I. tekil şahıs iyelik eki -m

II. tekil şahıs iyelik eki -n

III. tekil şahıs iyelik eki -ı, -i, -u, -ü,

I. çoğul şahıs iyelik eki -mız

II. çoğul şahıs iyelik eki -nız

III. çoğul şahıs iyelik eki -ları, -leri

Örnek

(benim) baba-m

(senin) baba-n

(onun) baba-sı

(bizim) baba-mız

(sizin)   baba-nız

(onların) baba-ları

Uyarı: Tamlanan durumundaki sözcük eğer sesli harfle bitmişse iyelik ekinden önce kaynaştırma ünsüzü gelir.

Örnek

(benim) ev (i)-m

(senin) ev (i)-n

(onun) ev-i

(bizim) ev (i)-miz

(sizin)   ev (i)-niz

(onların) ev-leri

Uyarı: 3. tekil kişi iyelik eki olan "-ı, -i, -u, -ü" ekleri ile belirtme hâl eki olan "-ı, -i, -u, -ü" ekleri bazen karıştırılır. Buna dikkat etmek gerekir. İyelik ekleri tamlama kurduğu için sözcüğün başına "onun"," onların" zamirleri gelir. Hâl ekinde kesinlikle ilgili sözcüğün başına "onun", "onların" şahıs zamirleri gelmez.

Örnek

Evi her zaman erken terk eder. (hâl eki)

Cümlede geçen "evi" sözcüğünün önüne "onun/onların" şahıs zamirlerinden birini getiremeyiz. Şöyle ki "Onun evi her zaman terk eder." şeklinde bir cümle karşımıza çıkar ki bu da dil bilgisi açısından yanlış bir cümledir. Tamlama ortaya çıkmadığı için sözcükteki "-i" sesi belirtme hâl ekidir.

Evi her zaman düzenlidir. (iyelik eki)

Cümlede geçen "evi" sözcüğünün önüne cümlenin anlamını esas alarak "onun/onların" şahıs zamirlerini getirdiğimizde bir isim tamlamasının oluştuğu görülür. Şöyle ki "Onun evi her zaman düzenlidir." cümlesi ortaya çıkar. Bu da dil bilgisi açısından doğru bir cümledir. "Evi" sözcüğünde geçen "-i" sesi de iyelik ekidir.

Not: Aşağıdaki cümlelerde geçen ve koyu yazılan sözcükte yer alan ek de iyelik ekidir.

Örnek

İyelik Zamirleri Nedir? Örnekler

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder