Yüklemi ek fiil almış veya ad soylu bir
sözcük olan cümlelere isim cümlesi denir. Yüklemi fiil olmayan bütün sözcükler
ad (isim) cümlesidir. Sıfat, zarf, zamir, edat, ünlem, isim ve sıfat
tamlamaları isim cümlelerinin yüklemleri olabilir.
Örnek
Uçun kuşlar uçun burada vefa yoktur. (isim cümlesi)
Açılan bir gülsün sen
yaprak yaprak. (isim
cümlesi)
Kalem kılıçtan keskindir. (isim cümlesi)
Dost dostun eğerlermiş atıdır. (isim
cümlesi)
Sözü altın olanların susuşu intihardır. (isim
cümlesi)
Her yiğidin bir yoğurt yiyişi vardır. (isim
cümlesi)
Komşu komşunun külüne muhtaçtır. (isim
cümlesi)
En güçlü iki savaşçı, sabır ve
zamandır. (isim cümlesi)
Kabul edilen bir yanlışlık, kazanılmış bir zaferdir. (isim cümlesi)
Cömertlik dostluğun özüdür. (isim cümlesi)
Anı bahçelerinde üşümek sıcaktı. (isim
cümlesi)
Yalnızlık
dışarıdan gelmez, insanın içindedir. (isim
cümlesi)
Bilgi sahibiyle her yeri dolaşan bir hazinedir. (isim cümlesi)
Nasıl yapabileceğini bilmek, yapmaktan daha zordur. (isim cümlesi)
Fazilete
giden kapıyı açmak güçtür. (isim cümlesi)
İkiyüzlünün dilinde tat, kalbinde ise fesat gizlidir. (isim
cümlesi)
Arkadaşlık her zaman gölge veren bir ağaçtır. (isim cümlesi)
Gerekeni yapmak en kolay çözümdür. (isim cümlesi)
İyi oyun için oyuncular yetmez, iyi
kurallar da gerekir. (isim cümlesi)
Mezarlıklar kendilerini vazgeçilmez sanan kişilerle doludur. (isim cümlesi)
Evlilik fırtınalı denizse, bekârlık bulanık bir bataklıktır. (isim cümlesi)
İsim
Cümleleri ile İlgili Uyarılar
1. Fiilimsilerin
yüklem olduğu cümleler isim cümlesidir.
Örnek
Bütün düşüncesi bir an evvel eve gitmekti.
(isim cümlesi)
Kabahat hem giden de hem gelendedir.
(isim cümlesi)
Anı yazmak,
ölümün elinden bir şey kurtarmaktır. (isim cümlesi)
Asla vazgeçmeyin, kaybedenler yalnızca vazgeçenlerdir.
(isim cümlesi)
Yazılıdan sıfır aldım ama önemli olan katılmaktı. (isim cümlesi)
Okula gelen onun eski bir tanıdığıydı. (isim cümlesi)
2. İsim cümlelerinde sıfat, zarf, zamir, edat, ikileme, isim ve sıfat
tamlamaları yüklem olabilir.
Örnek
Okulumuzun en çalışkan öğrencisidir.
Yüklem
(Yüklem, belirtili isim tamlamasından oluşmuştur.)
Mustafa saygılı bir öğrenciydi.
Yüklem
(Yüklem, bir sıfat tamlamasından oluşmuştur.)
Sınıfa geç gelen kişi Tuba'ydı.
Yüklem
(Yüklem, bir isimden oluşmuştur.)
En güzel şey dinlenmektir.
Yüklem
(Yüklem fiilimsiden oluşmuştur.)
Bunu bize kazandıran sendin.
Yüklem
(Yüklem zamirden oluşmuştur.)
Hayat mücadele ve inançtır.
Yüklem
(Yüklem bağlaç öbeğinden oluşmuştur.)
Her şey senin içindir.
Yüklem
Üzerindeki elbiselerin çoğu yırtık pırtıktı.
Yüklem
(Yüklem ikilemeden oluşmuştur.)
3. Yüklemde kullanılan ortak köklü sözcüklerin isim mi fiil mi
olduklarını cümledeki kullanımından anlarız.
Örnek
(…)
Yenilgi yenilgi büyüyen
bir zafer vardır.
Sırların
sırrına ermek için sende anahtar vardır.
Göğsünde
sürgününü geri çağıran bir damar vardır.
Senden
ümit kesmem kalbinde merhamet adlı bir çınar vardır.
Sevgili!
En
sevgili!
Ey
sevgili!
Sezai Karakoç
Yukarıdaki şiirde geçen bütün "var" sözcükleri "mevcut" anlamında kullanıldığından isim cümlesine örnektirler.
Örnek
Bu notlarla çalışan hedefine varır.
(fiil cümlesi)
Varmamıştı henüz onların uçakları
oraya biz eve döndüğümüzde. (fiil cümlesi)
Vardı mı kuşlar gülistan diyarına. (fiil cümlesi)
4. Ek-fiil (ek-eylem) isim veya isim
soylu sözcüklere gelerek onları yüklem yapar.
Örnek
Onlar, o zamanlar daha gençti. (genç idi)
Onun görünüşüne aldanma meğer çok gençmiş. (genç imiş)
Mustafa, düzenli çalıştığından okulunda
çok başarılıdır.
Öğrencilerimizden bazıları gerçekten de
çok çalışkandır.
Not: "-dır" ek fiili bazen yazılmaz ama varlığı
mevcuttur. Buna gizli ek fiil de denir.
Bu şehrin havası çok temizdir.
Bizim oralar şuan çok güzeldir.
Ayrıca bakınız
Anlamı Bakımından Cümleler
Yüklemi Bakımından Cümleler
Yüklemin Yeri Bakımından Cümleler
Yapısı Bakımından Cümleler
d. İlgi Cümlesi (Ki'li Birleşik Cümle)
Cümle Türleri Konu Testleri
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder