İş, oluş, durum ve hareketleri bildiren sözcüklere fiil denir. Fiilin, zaman ve kişiden arındırılmış en küçük parçasına fiil kökü denir. Fiil köklerinin sonuna kısa çizgi (-) işareti getirilir.
Bir kökün fiil kökü olup
olmadığını anlamanın en kolay yolu onun "-mek, -mak" mastar eki veya
"-me, -ma" olumsuzluk ekini alıp alamamasıyla anlaşılır. Fiil
kökleri, mutlaka bu ekleri alır.
Örnek 1
Bilgiler
"bil" kökünden türemiştir. "bil-" fiiline
"-mek, -mak" mastar eki ve "-me, -ma" olumsuzluk ekini
getirdiğimizde "bilmemek" şekline girebildiğinden sözcük
fiil köküdür.
Örnek 2
Doğu
"doğ-" kökünden türemiştir. Bunun fiil kökü olduğunu
"-mek, -mak" mastar eki ve "-me, -ma" olumsuzluk
ekinden anlıyoruz. Kısacası sözcük "doğmamak" şekline girebildiğinden fiil köküdür. Yine Güneş'in
doğduğu yere "doğu" denildiğinden "doğ-" ile
"doğu" sözcükleri arasında da bir anlam ilişkisinin olduğu ortaya
çıkmaktadır.
Örnek 3
Askılık
"as-" kökünden türemiştir. Bir şeyi astığımız alet
anlamına geldiğinden sol tarafa doğru en küçük parçaya ulaşabiliriz. Öyleyse bu
sözcüğün kökü "as-" fiilidir. "-mek, -mak" mastar eki
ve "-me, -ma" olumsuzluk ekinin de "as-" fiiline uyum
sağladığını görmekteyiz. "asmamak"
Örnek 5
Sevgi
"sevgi" sözcüğü "sev-" kökünden gelir. "sev-" sözcüğüne "-mek, -mak" mastar eki ve "-me, -ma" olumsuzluk eki getirilebildiğinden sözcük fiil köküdür. "sevmemek"
Ayrıca bakınız
Sözcükte Yapı Basit Türemiş Birleşik Kelimeler
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder