Edebiyat Okulu: Bağlaç Nedir? Örnekler

Kendi başına bir anlamı olmayan, cümlede eş görevli söz ya da söz öbeklerini bazen de cümleleri birbirine bağlayan sözcük veya söz öbekleridir.
Bağlaçlar, cümlede öğe görevinde bulunmaz.
Bağlaçların kendi başlarına bir anlamı yoktur. Geldikleri cümlelerin çeşitli bölümleri arasında anlam ve biçim açısından bağlantı kurar.
Cümlelerdeki sıralama ve anlatım bütünlüğü bağlaçlar sayesinde sağlanır.
Cümle içerisinde birbirine bağladıkları sözlerin görevlerinde bir değişime neden olmazlar.
Bağlaçlar, cümleden çıkarıldıkları zaman cümlenin anlamında değişme olsa da bozulma olmaz.
Bağlaçların yerine noktalama işaretleri kullanılabilir.
"ile" bağlacı hariç bağlaçlar kendisinden önceki ve sonraki sözlerden ayrı yazılır. Bağlaca benzeyen bitişik yazımlar bağlaç değil ektir.
Rabıt edatları olarak da bilinir.

Başlıca Bağlaçlar:

ve, veya, ile, ama, de (da) ancak, belki, çünkü, eğer, hâlbuki, hiç değilse, ise, ki, lâkin, meğer, nasıl ki, öyle, öyle ki, sanki, şu var ki, üstelik, ya da, fakat, yalnız, oysa, oysaki, zira, madem, mademki, veyahut, yahut, şayet, öyleyse, o halde, kısacası, demek ki, nitekim, yoksa, ne... ne, ya… ya, gerek… gerek, ha… ha, hem... hem, ister… ister, olsun… olsun, kâh… kâh, de… de, hatta, ayrıca, yine, açıkçası, bile, dahi, hele, ne var ki, ne yazık ki, yeter ki, yani…

BAĞLAÇ ÇEŞİTLERİ

1. Sıralama Bağlaçları

"VE" BAĞLACI

Kelimeleri, kelime gruplarını, isim ve sıfat tamlamalarını, cümlenin çeşitli öğelerini birbirine bağlar.

Örnek

Mustafa ve Büşra yazın evlenmişler.
(özneleri bağlamış)

Bizi seviyor ve bize değer veriyordu.

(cümleleri bağlamış)

Bir gül ve bir çiçek alıp eve doğru gitti.
(sıfat tamlamalarını bağlamış)

Çalışkan ve dürüst kişileri herkes sever.
(sıfatları bağlamış)

Seni ve Mustafa'yı yemeğe davet etmiş.
(belirtili nesneleri bağlamış)

Not: "ve" bağlacından önce ve sonra kesinlikle herhangi bir noktalama işareti konulmaz. Bazı şiirlerde bu kullanıma rastlanılsa da bu bir yazım yanlışıdır.

2. Eşdeğerlik Bağlaçları

"VEYA, YA DA, YAHUT, VEYAHUT" BAĞLAÇLARI

Aynı değer ifade eden kelime, kelime grupları ve cümleler arasında birinin tercih edilmesi durumunda kullanılır. Yani iki seçenekli ifadelerde kullanılır.

Örnek

Çabucak eve gelsin veya hemen okula gitsin. (Cümleleri bağlamıştır.)

Bu akşam veya yarın gidelim. (Sıfat tamlamalarını bağlamıştır.)

Annen yahut baban derhal beni bulsun. (Özneleri bağlamıştır.)

3. Karşılaştırma Bağlaçları

"YA... YA" BAĞLACI

En az iki seçenek söz konusu olduğunda kullanılır. Genellikle birbirine tezat teşkil eden durumlarda "ya… ya" bağlacına başvurulur. Bağlantı kurduğu öğeler arasında "seçme, üstün tutma" anlamları katar.

Örnek

Ya okula ya işe gitmeli kişi. (tümleçleri)

Ya bu deveyi güdeceksin ya bu diyardan gideceksin. (cümleleri)

Oraya ya Ali ya Ayşe hemen gitsin. (özneleri)

"NE... NE" BAĞLACI

Cümleye olumsuzluk anlamı katan bağlaç; aynı zamanda eş görevli sözcükleri, sözcük gruplarını, isim ve sıfat tamlamalarını, cümleleri ve cümlenin öğelerini birbirine bağlar.

Örnek

Ne şiş yansın ne kebap. (özneleri)

Ne fiziği ne müziği başarmışsın. (nesneleri)

O, olayda ne ağladı ne güldü. (yüklemleri)

Ne bizi anlayan ne soran var. (olumsuzluk)

Not: "Ne… ne" bağlacı, sıfat ve zarfların önüne geldiğinde zarf görevinde kullanıldığı zaman bağlaç olmaktan çıkar.

Örnek

Ne güzel ne güzel bir beldedir o belde. (zarf-belirteç)

"HEM… HEM" BAĞLACI

Görevdeş öğeleri, "birlikte olma, eşitlik" anlamlarıyla bağlar. Bazen zıt unsurları da bağlayabilir.

Örnek

Hem ders çalışıyor hem müzik dinliyor. (nesneleri)

Hem nalına hem mıhına vuruyor. (tümleçleri)

Hem eski hem yeni okulunu ziyaret edecek. (sıfatları)

"DE... DE" BAĞLACI

Cümlenin öğelerini ve cümleleri birbirine bağlar.

Örnek

Evini de arabasını da satmış. (nesneleri)

Okula da işe de gitmemişti o hafta. (tümleçleri)

Gelmedi de gitmedi de dün akşam Semih. (cümleleri)

"GEREK... GEREK" BAĞLACI

Cümlenin öğelerini ve cümleleri birbirine bağlar.

Örnek

Gerek Ali gerek Mustafa olanlardan çok etkilenmişlerdi. (özneleri)

Gerek bize gerek size bir ön yargıları olmalı. (tümleçleri)

"OLSUN… OLSUN" BAĞLACI

Aynı görevdeki sözcükleri "eşitlik, birleştirme, seçme" anlam ilgisiyle birbirine bağlar.

Örnek

Edebiyat olsun Türkçe olsun her zaman çalışırdı. (nesneleri)

Öğretmeni olsun arkadaşı olsun ona yanlış yapmışlar. (özneleri)

KÂH... KÂH BAĞLACI

Cümlenin öğelerini, tamlamaları ya da cümleleri birbirine bağlar.

Örnek

Kâh ağladık kâh güldük bu garip dünyada. (cümleleri)

Kâh okuluna kâh evine uğramaz olurdu. (tümleçleri)

Kâh arkadaşlarını kâh kardeşlerini üzerdi. (nesneleri)

HA... HA" BAĞLACI

Öğeleri ya da cümleleri birbirine bağlar.

Örnek

Ha geldin ha gelmedin, biz gideceğiz. (cümleleri)

Ha kuşa ha kurda yem oldun, neticede gidiyorsun. (tümleçleri)

Ha bizi vurmuşlar ha sizi vurmuşlar, ne fark eder? (nesneleri)

4. Karşıtlık Bağlaçları

"AMA" BAĞLACI

Cümleler arasında karşıtlık ilgisi kurar. Cümlelere koşul ve pekiştirme anlamı da katar.

Örnek

Derse girmiş, ama dersi dinleyememiş. (karşıtlık)

Maça hırslı çıkmışlar ama maçı kaybetmişler. (karşıtlık)

Delikanlı ama delikanlı bir gençti Furkan. (pekiştirme)

Not: "ama" bağlacı cümlede farklı görevler üstlenir. Genellikle cümleleri bağlar.

Örnek

Okula gelmiş ama derse girmeden eve dönmüş. (cümleleri)

Annesini çok seviyor ama bir türlü ona gidemiyor. (cümleleri)

"FAKAT" BAĞLACI

Cümlelere karşıtlık anlamı kazandıran bağlaçtır. Genellikle cümleleri bağlama görevi üstlenir. Bazen cümlelere koşul anlamı da katar.

Örnek

Onu her yerde aradı fakat bulamadı. (karşıtlık)

Her nimetten tadın fakat onları asla israf etmeyin. (şart-koşul)

"LÂKİN" BAĞLACI

Cümlelere karşıtlık anlamı kazandıran bağlaçtır. Genellikle cümleleri bağlama görevi üstlenir. Bazen cümlelere koşul anlamı da katar.

Örnek

Ders zili çalmış lâkin öğrencilerin çoğu dışarıda. (karşıtlık)

Maç bitti lâkin hakem hâlâ maçı oynatıyor. (karşıtlık)

"YALNIZ" BAĞLACI

Cümlelere karşıtlık ve koşul anlamları kazandıran bir bağlaçtır. Genellikle cümleleri bağlama görevi üstlenir.

Örnek

Dünyamı ona açtım yalnız oralı olmadı. (karşıtlık)

Seni sinemaya götürürüm yalnız ödevlerini zamanında bitirirsen. (şart-koşul)

Uyarı: "Yalnız" sözcüğü cümlede niteleme sıfatı, edat, zarf, bağlaç, isim görevlerinde kullanılabilir. Bir isimden önce gelip onu nitelerse niteleme sıfatı, fiillin durumunu belirtirse durum zarfı, "fakat, ama" anlamlarında kullanılırsa bağlaç, "sadece, bir, tek" anlamlarında kullanılırsa edattır.

Örnek

Bu konuyu saatlerce anlattım yalnız o anladı. (sadece anlamında/edat)

Bu konuyu saatlerce anlattım yalnız kimse anlamadı. (fakat, ama/bağlaç)

Yalnız bir gün yaşanmamış bir gündür. (niteleme sıfatı)

Yalnız çocuklar sosyal açıdan zayıf çocuklardır. (niteleme sıfatı)

O, dünyaya yalnız geldi, yalnız gitti. (durum zarfı)

Bir yalnızı hayal edin, hayatın o zaman kıymetini anlarsınız. (isim)

Kafam çok dinlendi çünkü evde yalnızdım. (isim)

"ANCAK" BAĞLACI

Aralarında zıtlık bulunan iki ayrı ifadeyi, cümleyi birbirine bağlar. Bazen cümlelere koşul anlamı da katar.

Örnek

Akşama kadar onu aradık ancak bir türlü bulamadık. (karşıtlık)

Seni yanıma alırım ancak önce çalışıp biraz para biriktirmelisin. (koşul-şart)

Uyarı: "Ancak" kelimesi fiili durum açısından tamamlarsa zarf; "sadece, yalnız" anlamlarında kullanılırsa edat; "ama, fakat" anlamlarında kullanılırsa bağlaç olur. Bu anlamları cümlelerdeki kullanımı belirler.

Örnek

Bunu ancak bizim Osman başarır. ("Sadece, yalnız" anlamında olduğu için edattır.)

Bunu yazarım ancak sen de yardım edeceksin. (Şart anlamı kattığı için bağlaçtır.)

Toplantıya erken çıkmasına karşın ancak yetişir. (Fiilin durumunu belirttiğinden zarftır.)

"NE VAR Kİ" BAĞLACI

Aralarında zıtlık bulunan iki ayrı ifadeyi, cümleyi birbirine bağlar. Bazen cümlelere koşul anlamı da katar.

Örnek

Çok çabaladı ne var ki istediği yeri tutturamadı. (karşıtlık)

Dışarıya çıkabiliriz ne var ki iyi giyinmelisin. (koşul-şart)

"NE YAZIK Kİ" BAĞLACI

Aralarında zıtlık bulunan iki ayrı ifadeyi, cümleyi birbirine bağlar. Kötü ve acı sonla biten cümlelerde daha çok kullanılır.

Örnek

Babası çok iyiydi ne yazık ki sağlığında kıymetini bilemediler. (karşıtlık)

Okulun ortamı müsait ne yazık ki öğrenciler çalışmıyor. (karşıtlık)

5. Gerekçe Bağlaçları

"ÇÜNKÜ" BAĞLACI

Cümlede neden-sonuç ilgisi kurar. Bazen bu bağlacın yerine "zira" bağlacı da kullanılır. Cümlelere "şundan, şu sebeple" anlamlarını katar.

Örnek

Hep başarısız olurdu çünkü çalışmazdı. (neden-sonuç)

Uçağı kaçırmıştı çünkü yolda kaza yapmıştı. (neden-sonuç)

"MADEM, MADEMKİ" BAĞLAÇLARI

Bu bağlaçlar başına geldikleri cümleyi bir sonraki cümleye bağlar.

Örnek

Mademki oraya gittiniz onu ziyaret etseydiniz. (gerekçe)

Madem unutacaktın neden beni çok sevdin? (gerekçe)

"ZİRA" BAĞLACI

"çünkü" anlamında olup bazen "çünkü" bağlacının yerine kullanılır. Cümlede neden-sonuç ilgisi kurar. Cümlelere "şundan, şu sebeple" anlamlarını katar.

Örnek

Çalışmamız başarılı olacak zira herkes çalışmayı sahipleniyor. (neden-sonuç)

Hafta sonu evine gitti zira annesini çok özlemişti. (neden-sonuç)

"YOKSA" BAĞLACI

Gerekçe bildiren bir bağlaçtır. Cümleye "tahmin, şart" anlamı katar.

Örnek

Oraya daha varmamışlar yoksa kaza mı yaptılar. (tahmin)

Çabuk buraya gel yoksa yapacağımı bilirim. (şart)

"NASIL Kİ" BAĞLACI

Gerekçe bildiren bağlaçlardan biridir.

Örnek

Nasıl ki size yanlış yaptı aynısını bize de yaptı.

Nasıl ki derslerine az çalışıyor yine de notları iyidir.

"DEĞİL Mİ Kİ" BAĞLACI

Gerekçe bildiren bağlaçlardan biridir.

Örnek

Bize yanlış yapanlar onlar değil mi ki biz de aynısını onlara yapalım.

6. Pekiştirme Bağlaçları

"DE" BAĞLACI

Bulunduğu cümlelere "dahi, bile, eşitlik, gibilik vb." anlamlar katar. Bağlaç olan "de, da"nın başlıca özellikleri şunlardır:

Bağlaç olan "de, da" her zaman ayrı yazılır.
"te, ta" şekli yoktur. Yani ünsüz benzeşmesi kuralına uymaz.
Kalınlık-incelik uyumuna uyar.
Özel isimden sonra gelirse kesme işareti kullanılmaz.
Cümlelere "dahi, bile, başkaları, gibi" anlamları katar.
Cümleden çıkarıldığında anlam bozulmaz, cümle kısmen daralır.
Yazımda bir kelime gibi kabul edilir.
Söylenişte vurgulu söylenir.

"de" Bağlacının Cümleye Kattığı Anlamlar

Eşitlik, gibilik anlamları katar.

Örnek

O kitabı geçen hafta ben de bitirdim.

Küçümseme, alay anlamları katar.

Örnek

Ev de ev olsa bari!

Abartma anlamı katar.

Örnek

Sıcak da sıcak bir hava vardı Urfa'da.

Şaşma anlamı katar

Örnek

Çocuklar da mı bizimle gelecek!

Sebep, inat ve korkutma anlamları katar.

Örnek

Babası ona kızdı da evden o gece ayrılmıştı. (sebep)

Bu işler bu saatte yapılacak da yapılacak diye inat etti. (inat)

Verdiğim işleri zamanında yapma da göreyim. (korkutma)

Sitem, kızgınlık, azarlama, istek, yakınma, hayıflanma, memnuniyet, tehdit anlamları katar.

Örnek

Köyümüze gelmişsin de bizi ziyaret etmemişsin. (sitem)

Ne bu! İki saat ders çalış da sonra dışarıya çık. (kızgınlık)

Abdullah'a ne oluyor da her işime karışıyor. (azarlama)

Evimize bir gel de oradan sinemaya gidersin. (istek)

Bir türlü bizim de seviyemize inip ders anlatamadı. (yakınma)

Tatilimi de tatil gibi geçiremedim. (hayıflanma)

Ne iyi ettiniz de bu soğukta çay getirdiniz. (memnuniyet)

Borçlarını verme de seni göreyim. (tehdit)

Ama, fakat, lakin anlamlarında kullanılır.

Örnek

Sınava girdi de kazanamadı.

Bülbül güle hasret kalmış da gülün haberi yokmuş.

Şart, rica, övünme, değişmezlik anlamlarında kullanılır.

Örnek

İngilizce kelimeleri yazıp da öğreneceksin. (şart)

Bize izin ver de yola çıkalım. (rica)

Ankara'ya gideyim de görün nasıl tüm işleri hallederim. (övünme)

Çalışsan da inan kazanamazsın. (değişmezlik)

"de" Bağlacının Cümlede Üstlendiği Görevler

"Dahi, bile, üstelik " bağlaçlarıyla özdeş bir kullanıma sahiptir.

Örnek

Mustafa da toplantıya katılmadan gitti. (dahi, bile)

Bundan sonra çalışsan da kazanman zordur. (dahi, bile)

"BİLE" BAĞLACI

Cümlelere pekiştirme anlamı katan bir bağlaçtır. "de" ve "dahi" bağlaçları ile aynı özelliklere sahiptir. Birbirlerinin yerine de kullanılabilir.

Örnek

Bu soruyu Ayşe bile yapamaz. (dahi)

Benimle tek kelime bile konuşmadı. (üstelik)

"DAHİ, ÜSTELİK, HATTA, AYRICA, HEM DE" BAĞLAÇLARI

Cümlelere pekiştirme anlamı katan bağlaçlardır. Bu bağlaçlar bazı durumlarda birbirlerinin yerine kullanılabilir.

Örnek

Ben dahi saatlerce onu bu konuda ikna edemedim. (bile)

Konuşmuyor üstelik günden güne eriyor. (bunun yanında)

Onu orada gördüm hatta onunla sohbet ettim. (üstelik)

7. Özetleme Bağlaçları

"KISACASI, DEMEK Kİ, AÇIKÇASI, ÖYLEYSE, YANİ, O HALDE, ÖZETLE, ANLAŞILIYOR Kİ, ANLAŞILAN, NİTEKİM" BAĞLAÇLARI

Sözün özetlendiği yerlerde çok fazla kullanılır. Özet anlamı kazandıran bağlaçlardır. Kendilerinden önceki cümle veya cümleleri özet veya sonuç cümlelerine bağlar.

Örnek

Bu işte kısacası hepimiz zararlı çıkacağız. (özetle)

Demek ki kedi bundan sürekli buraya geliyor. (özetle)

Bu işten açıkçası ben de sıkıldım. (kısacası)

Onlar, gelmeyecek öyleyse gidelim. (bunun sonucunda)

Bu çeşme artık akmayacak yani ümidimizi ondan keselim. (özetle)

Kimse bizi dinlemiyor o halde biz de çıkıp gidelim. (kısacası)

Tiyatroyu sonlandırdım özetle artık oynamayacağız. (kısacası)

Herkes kendince bir kural koymuş anlaşılıyor ki yönetim boşluğu var. (özetle)

Bu kuyruk yine uzayıp gitmiş anlaşılan bize gitmek düşüyor. (özetle)

Kimse onu desteklemedi nitekim yalnız kaldığını anladı. (sonuç olarak)

Diğer Bazı Bağlaçlar

"Kİ" BAĞLACI

Cümlelere çeşitli anlam ilgileri kurar. Çoğunlukla cümleleri bağlama göreviyle kullanılır. "ki" bağlacından sonra gelen cümle genellikle önceki cümlenin açıklayıcısı durumunda olur. "ki" bağlacı sözcüklerden daima ayrı yazılır ve ünlü uyumlarına uymaz. Yani "kı, ku, kü" şekilleri yoktur. Yalnızca "ki" biçimi vardır. Türkçe değil Farsça bir bağlaçtır.

Örnek

Çok çalışmadı ki istediği yeri kazansın. (neden-sonuç)

Akşam, odama okulun bekçisi girebilmiş mi ki? (kuşku)

Eve vardım ki her tarafı su basmış. (şaşma)

Anlatsam da beni dinlemez ki… (yakınma)

Sabah geç uyanmış olmalı ki derslerine yetişmemiş. (tahmin)

Mustafa diyor ki… (Alıntılarda kullanılır.)

Adam terbiyesiz ki terbiyesiz biriydi. (pekiştirme)

Bu akşam öyle yorgunum ki… (abartma)

"İLE" BAĞLACI

Aynı görevdeki sözcükleri birbirine bağlar. "ve" bağlacı ile "ile" bağlacının görevleri birbirine yakındır. Birbirlerinin yerine kullanılabilir. "ve" bağlacı cümleleri birbirine bağlarken "ile" bağlacı cümleleri bağlamaz. "ile"nin kullanım alanı daha dardır. Ayrıca "ile" bağlacı, "i" sesini düşürerek sözcükle bitişik de yazılabilir.

Örnek

Tuba ile Betül kardeş gibiler. (isimleri bağlamış)

Derya ile Ali geçen yazın evlenmişler. (özneleri bağlamış)

Okuması ile yazması fena değil. (fiilimsileri bağlamış)

Bir elbise ile bir ekmek alıp eve geldi. (sıfat tamlamalarını bağlamış)

Not: "ile" bağlacı edat ve zarf görevlerinde de kullanılabilir.

Örnek

Ankara'ya uçak ile gidecekmiş. (edat)

Arkadaşına hasretle sarıldı. (zarf)

Uyarı: "ile" hem edat hem de bağlaç olarak kullanılmaktadır. Bir cümlede "ile"nin yerine "ve" gelebilirse bağlaç, gelemezse edattır.

Örnek

Yarın sabah uçak ile İstanbul'a gidecek.

Cümlede geçen "ile" sözcüğü edattır. "ile"nin yerine "ve" bağlacı geldiğinde cümle bozulmaktadır. Şöyle ki: "Yarın sabah uçak ve İstanbul'a gidecek." şekline dönüşür ki bu da yanlış bir cümle olur.

Ali Rıza ile Semra mutlu bir geleceğe ilk adımı attılar.

Cümlede geçen "ile" sözcüğü bağlaçtır. "ile"nin yerine "ve" bağlacı da kullanılabilmektedir. Cümle; "Ali ve Semra mutlu bir hayata ilk adımı attılar." şekline dönüşür ki bu da doğru bir cümledir.

"İSE" BAĞLACI

Cümlelere koşul-şart ifade eden bir anlam katar. Kendisinden önceki sözcükle bitişik de yazılabilir. Bu durumlarda "i" sesi düşer.

Örnek

Babası işe annesi ise hastaneye gitmiş.

Mehmet şiirden hoşlanır ben ise romandan hoşlanırım.

Uyarı: "ise" ek fiil olarak da kullanılır. Ek fiil olarak kullanıldığı zaman basit kipleri birleşik kip yapar. Ek fiilin olumsuzu yapılabilir; bağlaç olan "ise"nin olumsuzu yapılmaz.

Örnek

Mustafa gelmişse çıkıp gideceğiz. (ek fiil)

Bunu yazacaksa Abdullah yazar. (ek fiil)

"İSTER… İSTER" BAĞLACI

Cümlede birbirine bağlanılması gereken öğeleri bağlamada kullanılır.

Örnek

İster mavi gömleği ister kırmızı kazağı alabilir. (nesneleri bağlamış)

Sınavdan sonra ister eve ister çarşıya gidebilir. (tümleçleri bağlamış)

İster Ali ister Mehmet bu işi başarabilecek kişilerdir. (özneleri bağlamış)

"HİÇ OLMAZSA" VE "HİÇ DEĞİLSE" BAĞLAÇLARI

Cümlelere "bari" anlamı katar.

Örnek

Oraya giderken hiç olmazsa elinde bir şey götürseydin. (bari)

Toplantıya babası gidemiyorsa hiç değilse siz gidin. (bari)

"OYSA, OYSAKİ, HÂLBUKİ" BAĞLAÇLARI

Karşıtlık anlamı kazandıran bağlaçlar içerisinde yer alır. Genellikle cümleleri birbirine bağlar.

Örnek

Beni bırakıp gitmiş olabilirsin oysa ben manen oradayım. (cümleleri)

Okulu bırakmak zorunda kalmıştı oysaki dersleri iyiydi. (cümleleri)

Gelirken bize uğramamış hâlbuki zamanı vardı. (cümleleri)

"ŞAYET, EĞER" BAĞLAÇLARI

Koşul-şart ifade eden bağlaçlardır.

Örnek

Eğer insanları seviyorsan onlara adaletle muamele et. (koşul-şart)

Şayet dersi dinlemeyecekseniz niye geldiniz okula. (koşul-şart)

"MEĞER, MEĞERSE" BAĞLAÇLARI

Beklenilmeyen, umulmayan, durumları anlatmak için kullanılan bağlaçlardır.

Örnek

Biz onu adam biliyorduk meğer vicdansızın biriymiş.

Meğerse Ali okul yerine çarşıya gidiyormuş.

"BİR… BİR" BAĞLAÇLARI

Örnek

Ben bir seni bir gülü sevdim bu dünyada.

Bir sana yandım olayda bir de o öksüze.

YAPILARINA GÖRE BAĞLAÇLAR

1. Yalın (Basit) Bağlaçlar

Yapım eki almamış ve bir kelimeyle birleşmemiş bağlaçlardır. Bu bağlaçlar kök halinde bulunur.

Örnek

ve, ile, de, hem, yani, ama, fakat, eğer...

2. Türemiş Bağlaçlar

Yapım eki almış bağlaçlardır.

Örnek

Kısaca (kısa-ca), yalnız (yalın-ız), üstelik (üste-lik), anlaşılan (anlaşıl-an) vb.

3. Birleşik Bağlaçlar

Birden fazla kelimeden oluşan bağlaçlardır. Çeşitli şekillerde oluşabilir.

Örnek

yoksa (yok-ise), oysa (o-ise), öyleyse (öyle-ise), yoksa (yok-ise)...

4. Öbekleşmiş Bağlaçlar

Birden fazla kelimeden oluşan ve ayrı yazılan bağlaçlardır. Bazıları yinelemeli şekilde oluşur. Bu bağlaçların kullanımı oldukça yaygındır.

Örnek

Ya… ya, hem… hem, ne… ne, ister… ister, olsun… olsun, gerek… gerek, hiç olmazsa, anlaşılıyor ki, demek ki, değil mi ki, ne yazık ki, ne var ki, bir… bir vb.

KULLANILIŞLARINA GÖRE BAĞLAÇLAR

1. Sıralama Bağlaçları

İki sözcüğün arasına gelip onları bağlamaya yarayan bağlaçlardır.

Örnek

Savaş ve Barış

2. Denkleştirme Bağlaçları

Kelime, kelime grupları veya cümleler arasına gelerek iki unsuru karşılaştırma, denkleştirme amacıyla kullanılan bağlaçlardır. Bunlar "ya, veya, yahut, veyahut" bağlaçlarıdır.

Örnek

Ya çok akıllısın ya delisin bana göre.

Gül yahut gülendam derler o bahçedekilere.

3. Karşılaştırma Bağlaçları

Karşılaştırılan unsurları, karşılaştırma ilgisiyle bağlayan bağlaçlardır. Bunlar: "da.... da, gerek... gerek, olsun… olsun, ha... ha, hem... hem, ne... ne, ister... ister, ya... ya" gibi bağlaçlardır.

Örnek

Gelsen de gelmesen de biz gideceğiz.

Gerek Mustafa gerek Abdullah bunu içlerine sindirememişti.

Ders olsun diğer işler olsun onları zamanında yapmak lazım.

Ha bu eve gelmişsin ha bizim evimize, fark etmez.

Hem nalına hem mıhına vururdu o.

Artık bize ne gelir ne telefon açar.

İster çalışsın ister çalışmasın, yapılacak bir şey yok.

Ya bu deveyi güdersin ya bu diyardan gidersin.

Ayrıca bakınız

Sözcük Türleri Konu Anlatımı

İsim (Ad) Konu Anlatımı

Özel İsim