Yüklemin zamanını, anlamını, durumunu, miktarını vb. özelliklerini bildiren öğedir. Bunlardan her biri farklı bir soru ile bulunur.
Örnek
Notları sınıfını geçecek kadar iyiydi.
zarf
tümleci
Kışın herkes istediği gibi kayabilecek.
zarf tümleci
Kasabadakiler bize aval aval bakıyordu.
zarf tümleci
1. Edatlarla kurulan tümleçler
de zarf tümleci kabul edilir.
Örnek
Müdür okula kadar bizi
takip etti.
zarf tümleci
İstanbul'a uçak ile gitti.
zarf tümleci
Çalışmak için gurbet ellere düşmüş.
zarf tümleci
Problemleri çözmek üzere odasına çağırdı.
zarf tümleci
Bize karşı iyi duygular besliyordu.
zarf tümleci
Size göre elbise bulamadım.
zarf tümleci
Bunu ancak sen çözebilirsin.
zarf tümleci
Beni yalnız sen anlarsın.
zarf tümleci
Akşamdan beri yağmur yağıyor.
zarf tümleci
Bilmesine rağmen ona söylemedi.
zarf tümleci
Çok çalışmasına karşın başarılı olamadı.
zarf tümleci
Sabaha doğru köye vardılar.
zarf tümleci
Geç geldiğinden ötürü sınıfa alınmadı.
zarf tümleci
2. Bir cümlede aynı türden veya farklı
türlerde birden fazla zarf tümleci bulunabilir.
Örnek
Dün eve arkadaşıyla geldi.
zarf t. zarf t.
3. Zarf tümleci; sıfat tamlaması, isim
tamlaması, ikileme ve cümleden oluşabilir.
Örnek
Sabahın karanlığında beni aramış.
(zarf tümleci: belirtili isim tamlaması)
Her akşam bize uğrar.
(zarf tümleci: sıfat tamlaması)
Evlerinin girişinde güzel güzel konuştular.
(zarf tümleci: ikileme)
4. Yer yön isimleri sadece yalın halde
olduklarında zarf tümleci olur. Ek aldıklarında farklı bir öğeye dönüşür.
Örnek
Mehmet sessizce içeri girdi.
zarf
tümleci
5. Durum belirten zarf tümleçleri
cümleye çeşitli anlamlar katabilir.
Örnek
Sizi tekrar sordu.
(yineleme anlamı)
Arkadaşlarını asla terk etmez. (kesinlik anlamı)
6. Zarf tümlecini bulmak için sorulan
sorular ile yüklemi soru açısından tamamlayan soru anlamlı sözcükler cümlede
zarf tümleci görevini üstlenir.
Örnek
Nasıl geldi bu kalabalıktan buraya?
(Cevap: "yürüyerek" zarf tümlecidir.)
Bunların hepsini niye yazayım?
(Cevap: "başarılı olmak için" zarf tümlecidir.)
Neden okula geç geldiniz?
(Cevap: "servisi kaçırdığım için" zarf tümlecidir.)
Ne dönüp duruyor havada kuşlar?
(Cevap: "sıcak yerlere göç etmek için" zarf tümlecidir.)
Bülbül güle konmuş niçin susmuyor?
(Cevap "gülü özlediğinden" zarf tümlecidir.)
7. Zaman adları yalın halde olduğu her
durumda zarf tümleci olmaz. Bazen özne olur.
Örnek
Akşam, bir kâbus gibi çöktü şehrin üzerine.
Özne
Ayrıca bakınız
Cümlenin Öğelerini Bulmada Dikkat Edilecek Hususlar, İpuçları
Cümlenin Öğeleri Konu Anlatımı
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder