Edebiyat Okulu: Paragrafta Düşüncenin Akışını Bozan Cümle Nedir? Örnekler

Dil ve anlatım bakımından birbiriyle uyumlu cümlelerin arasına ilgisiz bir cümlenin girmesiyle paragraftaki anlam bütünlüğünün bozulmasıdır. Paragrafta düşüncenin akışını bozan cümle, paragrafta işlenen konunun farklı bir yönünü oluşturduğundan başka bir paragrafta bulunması gerekir. Kısacası:

Özel anlamlı bir düşünce işlendiğinde genellikle genel anlamlı bir cümle araya konulur. Anlatımı bozan da bu cümle olur.
Paragrafın genelinde işlenen konu ve ana düşünceye uymayan cümleler anlatımın akışını bozan cümlelerdir.
Paragrafta hâkim olan bakış açısı da önemlidir. Paragrafın tümüne yayılmış olumlu bakış açısı veya olumsuz bakış açısına her cümlenin uyumlu olması gerekir. Uyum sağlayamayan cümle paragrafın akışını bozan cümledir.
Her paragrafın sadece bir konuyu işlediği dolayısıyla paragrafta bir düşüncenin işlendiği asla unutulmamalıdır. Ana ve yardımcı düşüncelere uyum sağlayamayan cümleler paragrafın akışını bozan cümlelerdir.
Sorularda "Paragrafın akışını bozan, paragrafa uymayan, parçayla çelişen, paragrafla tutarsız cümle" şeklinde sorulur.
Paragrafın genelinde yer alan ortak sözcük ve öğeler de önemlidir. Paragrafın akışını bozan cümleler bu ortak sözcüğü ve öğeyi içermez.
Paragraf tamamen okunup konu belirlendikten sonra düşüncenin akışını bozan cümle daha kolay bulunabilir.

Uyarı: Paragrafta düşüncenin akışını bozan cümle soruları en çok özel bir konu anlatılırken araya genel bir cümlenin yer alması şeklinde sorulur. Örneğin Leyla ile Mecnun'un aşkının anlatıldığı bir paragrafta bütün cümleler Leyla ve Mecnun'un aşkını içerirken "Aşk, Türk edebiyatında en çok işlenen konulardan biridir." şeklinde genel bir cümle paragrafta yer alır. Bu da anlatımın akışını bozar.

Paragrafta Düşüncenin Akışını Bozan Cümle Örnekleri / Test Soruları

SORU 1

(I) Çocuklar şiire pek ilgi duymaz; onlar, metinlerde geçen sözcüklerin ve yansıttıkları anlamın büyüsünden çok, anlatılanlara odaklanır. (II) Çocuk şiiri denen bir türün varlığını hep sorgulamışımdır. (III) Çünkü "olay" onlar için neredeyse her şeydir. (IV) Nitekim, çocuklar için yazılmış iyi şiirleri bulup getirmeme, okutup ezberletmeme karşın, benim kızım da bu şiirlerde olayı aradığından iyi bir şiir okuru olamadı henüz. (V) Bu da bize, Borges'in de dediği gibi, şiirin öğretilemeyecek ama duyumsatabilecek bir tür olduğunu gösteriyor. (YGS)

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır?

A) I B) II C) III D) IV E) V

Çözüm: Paragrafın genelinde işlenen konuya ve ana düşünceye uymayan cümleler, anlatımın akışını bozan cümlelerdir. Paragrafın akışını bozan cümleyi cümleden attığımızda paragraf doğru bir paragraf haline gelir. Bu paragrafta işlenen de "Çocuklar şiiri şiir yapan özelliklere değil de şiirde olayı ararlar." düşüncesidir. I, III, IV ve V. cümlelerde bu konu işlenmiştir. "Çocuk şiiri denen bir türün varlığını hep sorgulamışımdır." cümlesi anlatımın akışını bozan cümledir. Doğru cevap "B" seçeneğidir.

SORU 2

(I) Romanlar vardır, daha ilk sayfasında olay örgüsünün çekim alanı içine alır okurunu. (II) Kan basıncını yükselten heyecanlar yaratır okurda. (III) Kimi romanlar da vardır, dilsel örüntüsüyle okurun aklına olduğu kadar yüreğine de seslenme yolunu seçer.(IV) Romanda özgünlük, derinlik, çok yönlülük aranır. (V) Daha doğrusu, okurun, okuma eylemine tüm varlığıyla katılımını sağlar. (VI) En yüksek coşkuları, estetik tutkulara dönüştürür. (ÖSS)

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır?

A) II B) III C) IV D) V E) VI

ÇÖZÜM: Paragrafta yazar bazı romanların özelliklerinden bahsetmektedir. Sonraki cümlelerde bu tezini savunmaya geçer. Konu, bu cümlelerde kısmen sınırlandırılmıştır. "Romanda özgünlük, derinlik, çok yönlülük aranır." cümlesi genel bir cümledir. Paragrafta düşüncenin akışını bozan cümle de budur. Dolayısıyla doğru cevap "C" seçeneğidir.

SORU 3

(I) XIX. yüzyılda dışarıdan gelebilecek herhangi bir salgın hastalık tehlikesine karşı karantina idaresi kurulmuş. (II) Karantina, İtalyancadan alınmış ve "kırk, kırklık, kırktan ibaret" anlamına gelen bir sözcük. (III) Salgın hastalık tehlikesine karşı İstanbul’dan sonra ikinci karantina idaresi 1840'ta İzmir'de kurulmuş. (IV) Önce gemiler İzmir Karantina İdaresinin bulunduğu sahilde kırk gün bekler ve yolcular barakalarda kalırmış. (V) 1846'da Mithat Paşa Meslek Lisesinin yanındaki yerde bir karantina binası inşa edilmiş ve o günden sonra semtin adı Karantina olarak kayıtlara geçmiş. (VI) 1863'te Karantina İdaresi Urla'ya taşınsa da semt sakinleri arasında bu ismin kullanımı günümüze kadar devam etmiş. (YGS)

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır?

A) II B) III C) IV D) V E) VI

ÇÖZÜM: Her paragrafın sadece bir konuyu işlediği dolayısıyla paragrafta bir düşüncenin işlendiği asla unutulmamalıdır. Ana ve yardımcı düşüncelere uyum sağlayamayan cümleler paragrafın akışını bozan cümlelerdir. Paragrafın genelinde yer alan ortak sözcük ve söz öbekleri de önemlidir. Paragrafın akışını bozan cümleler bu ortak sözcük ve öbekleri içermez. Bu paragrafta da anahtar kelimeler "Karantina İdaresi" tamlamasıdır. I, III, IV, V, VI. cümlelerde de Karantina İdaresi ile ilgili bilgiler yer almaktadır. II. cümlede Karantina kelimesinin dilimize nasıl yerleştiği ve Karantina kelimesinin anlamı üzerinde durulmaktadır. "Karantina, İtalyancadan alınmış ve "kırk, kırklık, kırktan ibaret" anlamına gelen bir sözcük." seçeneği paragrafta anlatımın akışını bozan cümle olmuştur. Doğru cevap "B" seçeneğidir.

Ayrıca bakınız

Paragraf Nedir?

Paragrafta Yapı-Paragrafın Bölümleri

Paragrafın Giriş Bölümü

Paragrafın Gelişme Bölümü

Paragrafın Sonuç Bölümü

Paragrafta Konu

Paragrafta Ana Düşünce

Paragrafta Yardımcı Düşünceler

Paragrafın Hangi Soruya Karşılık Yazıldığını Bulma

Paragrafta Başlık

Tümdengelim ve Tümevarım Paragrafları