Edebiyat Okulu: Paragrafa Cümle Yerleştirme Nedir? Örnekler

Bazı paragraf sorularında paragrafta yer alan bir cümle çıkarılır. Özellikle paragrafın gelişme bölümünde yazılmayan bir cümle ile kendilerinden önceki ve sonraki cümlelere anlamca nasıl bağlandığı sorulur. Paragraf, dikkatle okunduğunda paragrafta bir kopukluk olduğu görülür. Kısacası:

Paragrafa cümle yerleştirme bir nevi anlatımın akışını bozan cümle/cümleleri bilmekle alakalıdır. Yani uygun olmayan seçenekleri bularak da bu sorular doğru yapılabilir.
Paragrafa yerleştirilecek cümle, kendisinden önceki ve sonraki cümlelerle hem anlamsal hem de dil bilgisi açısından uyumlu olmalıdır.
Paragraftaki bakış açısı da önemlidir. Pozitif bakış açısının hakim olduğu paragraflarda cümleler aralarında negatif-nötr bir cümle yer almaz.
Paragrafın genel bir konudan bahsetmesi veyahut özel bir alanı işlemesine de dikkat edilmelidir. Özellikle özel, yani sınırlandırılmış bir konuyu işleyen paragraf cümlelerinin aralarına genel bir cümle gelmez. Bu cümle paragrafın anlatım akışına aykırı olur.
Çok az da olsa noktalama işaretleri de ipucu olabilir.

SORU 1

(I) Çağdaş Türk öykücülüğünün önemli kilometre taşlarından biri olan Sait Faik, hem kendi kuşağını hem de sonraki kuşakları derinden etkilemiştir. (II) Onun adına düzenlenen ödüllerin dağıtımı yazara yakışır bir saygınlıkla sürüyor. (III) Ama ben ilk öykülerimi yazdığım seksenli yılların başlarında bir gün bu ödülü alabileceğimin hayalini bile kuramazdım. (IV) Hatta on beş yıl sonra kitabım bu ödüle değer bulununca sevindiğim ölçüde şaşırmış ve korkmuştum. (V) Çünkü öyküye daha sıkı sarılmam gerektiğini, sorumluluklarımın arttığını biliyordum.

Bu parçadaki numaralanmış yerlerden hangisine düşüncenin akışına göre "Böyle bir ödülle onurlandırılmayı aslında her öykü yazarı ister." cümlesi getirilmelidir?

A) I B) II C) III D) IV E) V

ÇÖZÜM: Paragrafa yerleştirilecek cümlenin kendisinden önceki ve sonraki cümleyle hem anlamsal hem de dil bilgisi açısından uyumlu olması gerekir. Paragrafa cümle yerleştirmede yerleştirdiğimiz cümleyi kendisinden önce ve sonra yer alan cümlelerle okumalıyız. Yukarıdaki cümlede "ama" bağlayıcı bağlacını da düşündüğümüzde "Böyle bir ödülle onurlandırılmayı aslında her öykü yazarı ister." cümlesinin gelebileceği en uygun yer (III) diye belirtilen yerdir. Cümle, buraya hem anlamsal hem de dil bilgisi açısından tam uygun düşmektedir. Yani doğru cevap "C" seçeneğidir.

SORU 2

(I) Geçmiş çağlardan günümüze kalan büyük yapıtlar, örneğin Tolstoy’un Savaş ve Barış, Stendhal’ın Parma Manastırı, Dostoyevski'nin Budala adlı yapıtları çağlarının birer tanığıdır. (II) Ama yazarlar bu yapıtları çağın tanığı olmak isteğiyle yazmamıştır. (III) Çağlarının havasını kendi kişiliklerinde erittiklerinden ister istemez çağın etkileri yapıtlarında belirir. (IV) Ne var ki çağına tanıklık etmenin çeşitli yolları vardır. (V) Bu yollara başvurulmadan yazılanlar bu işlevi yerine getiremez, kısa zamanda unutulur, öte yandan yaratma isteğiyle yazılan yapıtlarsa kalıcılığa ulaşır.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinden sonra Kızıl ve Kara'yı okuyan günümüz insanının, Napolyon çağının anlayışını bu kitapta bugün de bulması, yapıtın kalıcılığını sağlayan sanatsal ve dilsel değerinin bir göstergesidir." cümlesi getirilebilir?

A) I B) II C) III D) IV E) V

ÇÖZÜM: Paragrafta yer alan cümlelere bakıldığında cümlelerde yazıldığı dönemin tanıklığını yapan bazı sanatçıların eserlerinden bahsedilmiştir. Yazar, sonraki cümlelerde de bu düşüncesine açıklık getirmeye çalışmıştır. "V" cümle ile paragrafa yerleştirilecek olan cümle arasında bir anlam bağı söz konusudur. Paragraf dikkatlice okunduğunda yazar "V" cümleden sonra bir örnek verme gereği hissetmektedir. Doğru cevap "E" seçeneğidir.

Ayrıca bakınız

Paragraf Nedir?

Paragrafta Yapı-Paragrafın Bölümleri

Paragrafın Giriş Bölümü

Paragrafın Gelişme Bölümü

Paragrafın Sonuç Bölümü

Paragrafta Konu

Paragrafta Ana Düşünce

Paragrafta Yardımcı Düşünceler

Paragrafta Düşüncenin Akışını Bozan Cümle

Paragrafın Hangi Soruya Karşılık Yazıldığını Bulma

Paragrafta Başlık