Dil göstergeleri nedensizdir: Göstergenin gösteren ile gösterilen
yönü arasında çağrışım açısından bir ilişki varmış gibi görünse de aslında bu
öğeler arasında izah edilebilecek bir ilişki yoktur.
Gösterge çeşitleri denildiğinde aklımıza
ilk gelen dilin kaynağının ne olduğu, dilin nasıl doğup geliştiği sorularıdır.
Bu sorular cevapsız kaldığından dil göstergeleri nedensizdir. Farklı uluslara
ait dillerde aynı anlama gelen bir kelimenin farklı yazılmasının bir gerekçesi
bulunmamaktadır. Bizim "öğrenci" dediğimize İngilizler
"student", Araplar "talebe" derler. Bu isimlendirmenin
mantıksal bir izahı yoktur.
Dil göstergeleri çizgiseldir: Sözcük durumundaki göstergeler belli
ses imgelerinden oluşur. Gösterge çeşitlerinden olan dilin her sözcüğü bir
göstergedir. "Bayrak" göstergesi "B-a-y-r-a-k" gibi.
Harflerin yerini değiştiremeyiz. "Bayrak" sözcüğünü "Bakray"
şekline dönüştürürsek bayrak zihnimizde canlanmaz. Cümle kuruluşunda da bu
kural geçerlidir. "Yeni atanan öğretmenler görevlerine başladı."
cümlesini "Yeni atanan öğmetrenler görevlerine başladı." şeklinde
değiştiremeyiz. Ama eş anlamlı sözcüklerle değişiklik yapılabilir.
Dil göstergeleri uzlaşmaya dayalıdır: Bütün toplum, kelimelerin anlam
değerleri üzerinde bir uzlaşmaya varmıştır. Uzun bir zaman dilimi aradan geçse
de dil göstergeleri kolay kolay değişmez. Eğer toplum için ihtiyaç giderilmişse
arayış biter. Elma denildiğinde herkesin aklına aynı nesne gelmektedir.
Not: Bir dilin bazı göstergeleri zamanla ses
değişikliklerine uğrayabilir.
Örnek
Alma: Elma
Ana: Anne
Tengri: Tanrı
Ayrıca bakınız
Dilin Alıcıyı Harekete Geçirme İşlevi
Dilin Dil Ötesi (Üst Dil) İşlevi
Dilin Şiirsel (Sanatsal) İşlevi
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder