İsmin "-i" hâl ekini alan nesnedir. Yükleme "kimi, neyi, nereyi?" soruları sorularak belirtili nesne bulunur.
Örnek
Çiçeği hemen kopardı.
belirtili nesne
Kalbinin yarısını yetimlere ayırmıştı.
belirtili nesne
1. Belirtili nesne sadece
geçişli (oldurgan, ettirgen dâhil) cümlelerde olur. Yüklemine göre isim cümlesi
olan cümlelerde belirtili nesne olmaz.
Örnek
Sınıfta arkadaşına baktı. (Nesne olmaz-geçişsiz cümle)
Hava dün çok güzeldi. (Nesne aranmaz-isim
cümlesi)
2. İsim, sıfat, zamir, kelime grubu,
isim tamlaması, sıfat tamlaması, eylemsiler, (fiilimsiler) adlaşmış sıfat gibi
isim veya isim soylu bütün sözcükler belirtili nesne olabilir.
Örnek
Arkadaşını her zaman arardı.
belirtili nesne (isim)
Güzel çiçekleri pencereye bıraktı.
belirtili nesne (sıfat tamlaması)
Seherin faziletlerini yaşamak istiyordu.
belirtili nesne (isim tamlaması)
Yürüyüşünü hiçbir zaman değiştirmedi.
belirtili nesne (isim-fiil)
Gördüklerini bize de anlat.
belirtili nesne (sıfat-fiil)
Gelenler gidenleri aratmadı.
belirtili nesne (adlaşmış sıfat)
Sizleri saygıyla anacağım.
belirtili nesne (zamir)
3. Bir cümlede birden fazla belirtili
nesne bulunabilir.
Örnek
Evimizi, okulumuzu hiç kirletmemeliyiz.
b.li nesne b.li nesne
4. Belirtili nesneyi bulmak için
sorduğumuz sorular da cümle içerisinde yer alırsa yine belirtili nesne olur.
Örnek
Kimi aramıştı Mustafa? (Ali'yi / belirtili nesne)
Neyi bize hatırlatmıştı öğretmenimiz? (Ödevlerimizi yapmamızı /
belirtili nesne)
Nereyi temizleyelim biz sabah? (Evin bahçesini / belirtili nesne)
5. Sıralı ve bağlı cümlelerde tek nesne
olabilir. Yani ortak kullanılan bir nesne vardır.
Örnek
Okulu boyadılar, sonra da temizlediler.
b.li n. yüklem
yüklem
Yukarıdaki cümlede "okulu" ortak nesne olarak kullanılmıştır.
6. Nesne bazen açıklamasıyla birlikte
yer alabilir.
Annesini, en sevdiği kişiyi, kaybetmişti.
b.li n. nesnenin açıklayıcısı
Ayrıca bakınız
Cümlenin Öğelerini Bulmada Dikkat Edilecek Hususlar, İpuçları
Cümlenin Öğeleri Konu Anlatımı
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder