Karşılaştırma

En az iki varlık, kavram veya olayın aynı veya farklı taraflarının çeşitli şekillerde ortaya konulmasına karşılaştırma denir. Bir düşünceyi geliştirme yolu olan karşılaştırmanın başlıca özelliklerini şöyle sıralayabiliriz:
  • Karşılaştırmaya genellikle somutlaştırma için başvurulur.
  • Varlıklar arasındaki karşıtlık veya benzerliklerden yola çıkılarak karşılaştırma yapılır.
  • Karşılaştırmada bir yargıya varmak amaçlanır.
  • Karşılaştırmada sıralama önemlidir.
  • Karşılaştırmada daha çok varlık, kişi söz konusudur.
  • "Daha, en, çok, vb."  sözcüklerle karşılaştırma yapılır. Yine "bunun yanında, oysa, buna karşılık, ne var ki, ise, bununla birlikte" gibi sözcüklerden yararlanılır.
  • Karşılaştırmada cümle içinde her zaman iki unsur bulunmak zorunda değildir. Önemli olan cümlenin anlamından bu sonuca varmaktır.
  • Karşılaştırma paragraflarında ana düşünce sonuç cümlesinde yer alır.
 
Karşılaştırma ile İlgili Örnekler

 Örnek 1

İki tür şiir vardır: Sesleriyle, sese dayalı üsluplarıyla öne çıkanlar; sesi belirgin olmakla birlikte imge dünyaları ve çizdikleri dünyalarla belirginleşenler. Birinci tür şiir, kişiyi sesiyle sarar ve onu kendine tutsak eder; ikinci tür ise insanı kendi özgür sesiyle baş başa bırakarak ona yeni şiirler yazdırır. Birinci tür kolay taklit edilir; ikinci türü taklit etmek zordur. (ÖYS)
 
Açıklama: Paragrafta "iki tür şiir" karşılaştırılmaktadır. İki şiir türünü daha da somutlaştırmak için paragrafta onların özelliklerinden bahsetme yoluna gidilmiştir. Paragrafta söz konusu karşılaştırılan aynı varlıkların farklı yönleridir. "ise" bağlacı da bir ipucu olarak yer almıştır.
 
Örnek 2

Fuzuli, eserlerinde aşkı (platonik aşkı) farklı ve bütün boyutlarıyla işler. Aşk acısıyla kıvranmasına rağmen bundan haz duyduğunu söyler. Bu aşk maddi, dünyevi bir aşk değil ilahi bir aşktır. Aşk acısından hiçbir zaman şikâyet etmez. Divan edebiyatındaki birçok sanatçı ise aşkı tek taraflı işler. Yani onların işlediği aşk maddi boyutu olan dünyevi aşktır. Sürekli aşktan bir şikâyet ve sevgiliye kavuşamama söz konusudur. Aşk acısıyla bu şairler adeta tarumar olmuşlardır.

 Açıklama: Paragrafta karşılaştırmanın bütün özellikleri yer almaktadır. Karşılaştırılan Fuzuli'nin aşk anlayışı ile Divan edebiyatındaki diğer bazı sanatçıların aşk anlayışıdır. Bu aşk anlayışlarının farklı yönleri karşılaştırılmıştır. "ise" bağlacı da bir ipucudur. 

 Örnek 3

 Divan Edebiyatında nesir, Arap ve İran edebiyatının tesirinde gelişen bir nesirdir. Bu nesirde düşünce ve konudan ziyade söyleyiş güzelliği esastır. Divan nesrinde noktalama işaretleri kullanılmamıştır. Divan edebiyatı nesrinde cümleler oldukça uzundur. Anlatımda paragraf biçimi esas alınmamıştır. Dil oldukça ağır Arapça ve Farsça sözcük ve tamlamalarla doludur. Çağdaş edebiyatımızdaki nesir ise Batı edebiyatı tesirinde gelişmiştir. Bu nesirde noktalama işaretleri oldukça önemlidir. Paragraf biriminin esas alındığı günümüz nesrinde Divan edebiyatı nesrine oranla cümleler daha kısadır. Dil oldukça yalın ve herkesin anlayabileceği şekildedir.

 Açıklama: Paragrafta Divan edebiyatı nesri ile Çağdaş Türk edebiyatının nesri karşılaştırılmıştır. Karşılaştırma, farklılıklar üzerinde yürütülmüştür. "ise" bağlacı bir ipucu oluşturmuştur. Her iki nesir her açıdan birbirinden büyük farklılıklar içermektedir.

 Örnek 4

 Kış mevsiminden hiç ama hiç hoşlanmam. Soğuk oluşuyla ulaşım zorluğuyla yiyecek ve giyecekleriyle insana birçok sıkıntı yaşatır. Oysa yaz mevsimi öyle mi? Bir kere üşüme diye bir sorununuz, donma diye bir korkunuz olmaz. Bunun için de kat kat giyeceklere gereksinmeniz yoktur. Yiyeceklerimizin büyük bir bölümü de yaz mevsiminin ürünleridir. (ÖSS)

Açıklama: Varlıklar arasındaki karşıtlık veya benzerliklerden yola çıkılarak karşılaştırma yapılır. Bu paragrafta da yazar, "yaz" ve "kış" mevsimini çeşitli açılardan farklılıkları ortaya koyarak anlatmaya çalışmıştır. Amaç bir yargıya varmaktır. Paragrafta iki farklı unsurun yer alması ile paragrafta geçen "oysa" sözcüğü, yazarın düşüncesini geliştirmeye çalışırken karşılaştırmaya başvurduğunu göstermektedir.
 
Ayrıca bakınız

Posted by at

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Kaydol: Kayıt Yorumları (Atom)