Halk Edebiyatı Test 6

1. Yunus Emre'nin, Divanı'ndan sonraki ikinci önemli eseridir. Eser, "Nasihat kitabı" anlamına gelir. Mesnevi şeklinde ve arzu ölçüsüyle yazılmış olan eser, 573 beyitten oluşur. 13 beyitlik bir başlangıçtan sonra kısa bir düzyazı vardır. Bunun hemen arkasından destanlar gelir. Eser; su, insan, toprak, ateş, hava ve sonrasında onunla birleşen canın meydana gelişini anlatır.

Yunus Emre'nin yukarıda sözü edilen eseri aşağıdakilerden hangisidir?

A) Battalname

B) Risaletü'n Nushiye          

C) Mesnevi         

D) Harname         

E) Garipname

 

2. "Mani" türü ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Sözlü Edebiyat devri ürünleri içerisinde yer alır.

B) Maniler bir nevi Divan Edebiyatı'ndaki gazelin karşılığıdır.

C) Anonim Halk Edebiyatı'nın en yaygın ve aynı zamanda en küçük nazım şeklidir.

D) Genellikle dört mısradan oluşan tek dörtlük şeklindedirler. Dört mısradan fazla olan maniler de vardır.

E) İlk söyleyeni belli değildir.

 

3. Nazım şekli olarak daha çok koşma, mani, destan, varsağı gibi şekiller kullanılmıştır. (I) Destan ve masal haricinde Halk Edebiyatı genellikle yaşam ile iç içe bir edebiyattır. (II) Benzetmeler, mecaz ve mazmunlara da yer yer başvurulmuştur. Kaş kaleme, boy serviye, diş inciye, yüz aya, yanak güle benzetilmiştir. (III) Halk şiirinde başlık kullanılmamış, adlandırma nazım türü veya nazım şekline göre yapılmıştır. (IV) Halk Edebiyatı'nda deyim ve güzel söyleyişlere yer verilmemiştir. (V)

Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde "Halk Edebiyatı" ile ilgili bir bilgi yanlışlığı söz konusudur?

A) I      B) II     C) III     D) IV       E) V

 

4. "Tekerleme" ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Edebiyatımızda tekerlemelerin ilk örneklerine Kutadgu Bilig'de rastlanır.

B) "Bir varmış bir yokmuş.", "Evvel zaman içinde, kalbur saman içinde" şeklinde masalların başında yer alır.

C) Tekerlemeler, söz yinelemeleri, uyaklar ve olağanüstülükler gibi üç özellik üstüne kurulur.

D) Tekerlemeler, karagöz ve ortaoyununda muhavere, çocuk oyununda ebe, çıkarmada ise sayışma olarak adlandırılır.

E) Sık sık yapılan tekrarlar sayesinde çocuğun psikomotor becerilerin gelişmesine katkıda bulunur.


5. "Ninni" türü ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Yazılı edebiyat ürünleri içerisinde yer alır.

B) Dilek, gurbet, temenni, şikâyet, üzüntü, sevgi, korkutma gibi konular etrafında oluşturulur.

C) Sade bir dil ile söylenir.

D) Ninniler, hecenin 7'li, 8'li ve 9'lu ölçüsüyle söylenir.

E) Genellikle anonimdirler. Söyleyeni belli olmayan bu ninniler dörtlükler ve nakarat bölümlerinden oluşur. Söyleyeni belli olan ninniler de vardır.


6. Aşağıdakilerden hangisi "Âşık Edebiyatı"nın nazım şekillerinden değildir?

A) Koşma

B) Semai              

C) Türkü               

D) Varsağı             

E) Destan

 

7. "Koşma" türü ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Koşmalarda dil sade, açık, anlaşılır ve içtendir.

B) On birli hece ölçüsü ile yazılır. (6+5 veya 4+4+3 duraklıdır)

C) Dörtlüklerden oluşur. Dörtlük sayısı üç ile altı arasında değişir.

D) Uyak düzeni "aaab/cccb/dddb" şeklindedir.

E) Son dörtlükte ozanın adı (mahlası) yer alır. Buna "tapşırma" denir.

 

8. Bre ağalar bre beyler
    Ölmeden bir dem sürelim
    Gözümüze kara toprak
    Dolmadan bir dem sürelim

    Aman hey Allah'ım aman

    Ne aman bilir ne zaman
    Üstümüzde çayır çemen
    Bitmeden bir dem sürelim

Yukarıdaki şiir Halk Edebiyatı nazım türlerinden hangisine örnek oluşturur?

A) Koşma               

B) Semai              

C) Varsağı               

D) Destan           

E) Türkü 

 

9. Yer yer Arapça ve Farsça sözcükleri de kullanan Karacaoğlan, şiirlerinde özellikle yöresel sözcükleri çok fazla kullanır. (I) Sevgili olanların isimleri ilk kez Karacaoğlan'ın şiirlerinde dile getirilir: Zeynep, Elif, Esma, Hatice, Hürü, Döndü… (II) Günümüzde de şiirleri çalınıp söylenmektedir. (III)  Şiirlerinde gerçeklik ön plandadır. (IV) Şiirlerinde işlenen aşk soyut aşktır. (V)

Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı söz konusudur?

A) I      B) II      C) III      D) IV       E) V


10. Gevheri'nin medrese eğitimi gördüğü aruzla yazdığı şiirlerinden anlaşılmaktadır. (I) Aruzla yazdığı şiirlerinde heceyle yazdığı şiirlerine oranla daha başarılıdır. (II) Semai ve koşmalarında hece veznini; divan, kalenderi, semai ve gazellerinde ise aruz veznini kullanmıştır. (III) Toplumsal olaylarla ilgilenmeyen Gevheri'nin şiirlerinin konusunu da aşk, sevgili, ayrılık ve doğa güzellikleri oluşturur. (IV) Musiki ile oldukça ilgili bir şair olan ve pek çok makam kullanan Gevheri'nin kendi ismini taşıyan bir musiki makamı da vardır. (V)

Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı söz konusudur?

A) I       B) II      C) III      D) IV      E) V

 

11. 19. yüzyıl saz şairi olan sanatçı Kayseri'nin Everek (Develi) ilçesinde 1807'de doğmuştur. Asıl adı Mehmet'tir. Sivri yapısıyla ön plana çıkan sanatçı, halk şiirimizin güzel mizah ve hiciv örneklerini verir. Şathiye türünde oldukça başarılıdır. Âşık Edebiyatı'nda taşlama ustası olarak bilinir. Yaşadığı devrin aksayan taraflarını, yetersiz yöneticilerini, kaba ve bilgisiz sofuları hatta padişahı bile taşlamalarıyla adeta yerin dibine sokmuştur. Halkın sesi olmaya gayret göstermiş, sivri dili yüzünden İstanbul'dan Develi'ye kaçmak zorunda kalmıştır.

Yukarıda sözü edilen Âşık Tarzı Halk Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Dertli            

B) Bayburtlu Zihni           

C) Ruhsati             

D) Seyrani          

E) Sümmani


12. Türk edebiyatında savaşları konu alan yapıtlara verilen isimdir. Bu türde dine düşman olan kişilerin üzerine yapılan seferler ve bu seferlerde gösterilen kahramanlıklar konu edinilir.

Yukarıda sözü edilen Tekke Edebiyatı nazım türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Gazavetname      

B) Fütüvvetname     

C) Menakıbname    

D) Battalname    

E) Pendname

 

13. "Tekke (Tasavvuf) Edebiyatı" ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Kurucusu 12. yüzyılda Doğu Türkistan'da yetişen Hoca Ahmet Yesevi'dir.

B) Tasavvuf kültürünün Anadolu'da yaygınlaşmasında Alevi-Bektaşi çizgisindeki şairlerin rolü oldukça fazladır.

C) Tekke (Tasavvuf) Edebiyatı'nda hem aruz hem de hece ölçüsü kullanılmıştır. Aruz ölçüsü daha çok kullanılmıştır.

D) Tekke (Tasavvuf) Edebiyatı, İslamiyet'in etkisiyle ortaya çıkmış bir edebiyattır.

E) Tasavvuf (Tekke) Edebiyatı'nda Allah aşkı, insan, ibadet, ahlak, doğruluk gibi konular işlenmiştir.

 

14. Hem divan hem de âşık tarzı şiirleriyle tanınır. Arapça ve Farsça şiirler bile kaleme almıştır. Aruz ölçüsüyle daha çok şiir kaleme almasına karşın asıl ününü âşık tarzında ve hece ölçüsüyle yazdığı şiirleriyle kazanır. Hece ölçüsüyle yazdığı şiirlerinde sevgili, gurbet ve aşkı işler. Hece ölçüsüyle kaleme aldığı koşma ve destanlarında oldukça sade ve anlaşılır bir dil kullanan sanatçının aruz ölçüsüyle yazdığı şiirlerinde ise dil oldukça ağırdır. Şairliğinin yanında düzyazı türünde de eserler kaleme alır. 1828'de doğduğu şehrin Ruslar tarafından işgalinden sonra gördüğü büyük zararı anlatan koşma tarzındaki ağıdı büyük ses getirir. "Vardım ki yurdundan ayak götürmüş / Yavru gitmiş ıssız otağı kalmış" şeklinde başlayan ünlü koşması sonraki zamanlarda bestelenir.

Yukarıda sözü edilen Âşık Tarzı Halk Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bayburtlu Zihni          

B) Dertli       

C) Karacaoğlan         

D) Seyrani      

E) Sümmani


15. Mürşit ve pirlerin tarikata yeni giren dervişlere tarikat adab ve usullerini öğretmek amacıyla söyledikleri şiirlerdir. Genellikle Bektaşilerde söylenen bir türdür. Kaygusuz Abdal, bu türle ön plana çıkar.

Yukarıda sözü edilen Tekke (Tasavvuf) Edebiyatı nazım türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Deme               

B) İlahi                 

C) Nefes                 

D) Devriye                  

E) Nutuk

 

16. Aşağıdaki tasavvuf terimlerinden hangisinin açıklaması yanlış verilmiştir? 

A) Pir: Tarikat kurucusu

B) Şarap: İlahi aşk (mey)

C) Kadeh: Aşığın kalbi

D) Meyhane: Tekke

E) Mürit: Tarikat yolunda en yüksek mertebeye ulaşmış kişi.

 

17. Asıl adı İbrahim, mahlası Lütfi olan sanatçı 18. ve 19. yüzyılda yaşamış Âşık Edebiyatı saz sanatçısıdır. Bolu-Gerede'de dünyaya gelmiştir. İstanbul, Konya, Mısır'da bulunmuş sonrasında ise tekrar köyüne dönmüştür. Aşk yüzünden usturayla kendini öldürmeye teşebbüs etmiş bu yara izinden mahlasını almıştır. Âşık kahvelerinde saz çalarak şiir söyleyerek geçimini sağlamaya çalışmıştır. Sanatçının divan, tasavvuf ve halk edebiyatlarıyla ilgili geniş bir kültürü vardır. Bektaşi geleneklerine bağlı bir şair olup şiirlerinde Bektaşilik'in izlerine rastlanır. Beşeri aşk, din, tasavvuf, sosyal ve toplumsal içerikli konular, dert, gurbet, sıkıntı şiirlerinin ana temasını oluşturur.

Yukarıda sözü edilen Âşık Tarzı Halk Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Dertli             

B) Bayburtlu Zihni          

C) Ruhsati           

D) Seyrani         

E) Sümmani

 

18. Aşağıdakilerden hangisi Türk destanlarından biri değildir?

A) Şu                

B) Şehname               

C) Bozkurt              

D) Türeyiş              

E) Göç

 

19. Aşağıdakilerden hangisi Türk halk hikâyelerinin bölümlerinden değildir?

A) Fasıl              

B) Döşeme           

C) Methiye            

D) Sonuç ve Dua           

E) Efsane

 

20. Halk nesri sözlü anlatımın yazıya geçirilmesiyle oluşmuştur. (I) Halk Edebiyatı'nda, halk hikâyelerinde nazım ve nesir iç içedir. (II) Halk Edebiyatı nesrinin dili oldukça ağır ve savruktur. (III) Halk Edebiyatı nesrinin en önemli eserleri halk hikâyeleridir. (IV) Kerem ile Aslı, Arzu ile Kamber, Ferhat ile Şirin halk hikâyelerine örnek verilebilir. (V)

Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde "Halk Edebiyatı'nın nesri" ile ilgili bir bilgi yanlışlığı söz konusudur?

A) I      B) II     C) III      D) IV      E) V

 

CEVAP ANAHTARI: 1-B 2-B 3-E 4-A 5-A 6-C 7-D 8-C 9-E 10-B 11-D 12-A 13-C 14-A 15-E 16-E 17-A 18-B 19-C 20-C

Ayrıca bakınız

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder