1. Pir Sultan Abdal, (I) 18. yüzyılda (II) yaşamış Bektaşi (III) tarikatına bağlı, Alevi (IV) Türk halk şairi ozanıdır. Asıl adı "Haydar" (V) dır.
Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı söz konusudur?
A) I B) II C) III D) IV E) V
2. 13. yüzyılın önemli halk şairlerindendir. Türk edebiyatının en büyük mutasavvıfı, dünya edebiyatında da tanınan bir mutasavvıftır. Tasavvuf felsefesini insan, Allah, ölüm ile varlık yokluk üçgeninde işlemiştir. Allah inancı ve insan sevgisi şiirlerinin ana omurgasını oluşturur. Konuları evrensel bir düzlemde ele almış duygu ve coşku dolu hümanizm düşüncesiyle insanları etkilemeyi başarmış, "ilahi" nazım türüyle tanınmıştır.
Yukarıda sözü edilen Halk Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?
A)
Mevlana
B)
Hacı Bektaşı Veli
C)
Hacı Bayram Veli
D)
Yunus Emre
E)
Ahmet Yesevi
3. Âşık adı verilen kişilerin ortaya koyduğu bir edebiyattır. (I) İslamiyet'in kabulünden önceki Sözlü Edebiyat bu edebiyatın kaynağı kabul edilir. (II) Sözlü Edebiyat döneminde "baksı", "kam", "ozan" ismiyle anılan kişiler bu dönemde bir nevi "âşık" ya da "saz şairi" ismiyle anılmışlardır. (III) Âşık Edebiyatı, 17. yüzyıldan günümüze kadar devam eden bir edebiyattır. (IV) Kökleri Orta Asya'ya dayanan bu edebiyata mensup sanatçılar ellerinde sazlarıyla diyar diyar gezip sanatlarını icra etmişlerdir. (V)
"Âşık Tarzı Halk Edebiyatı" ile ilgili verilen yukarıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
4. "İlahi" nazım biçimi ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Özel bir ezgi ile söylenir.
B) Dörtlüklerle yazılır. Dörtlük sayısı üç
ile yedi arasında değişir.
C) İlahiler sadece 7'li ve 8'li hece
ölçüleriyle yazılır.
D) Kafiyeleniş şekli koşma türü ile
aynıdır.
E) Şiirin içerisinde genellikle şairin
mahlası geçer.
5. Aşağıdakilerden
hangisi Halk Edebiyatı'nın özelliklerinden biri değildir?
A) Halk Edebiyatı'nda İslam inancının etkileri olmakla birlikte bu edebiyat
Divan Edebiyatı'na kıyasla daha milli ve yerlidir.
B)
Anlatım doğal olup anlatımda söz sanatlarına çok fazla yer verilmemiştir.
C)
Konudan ziyade şekle ağırlık verilmiştir.
D)
Halkın konuştuğu Türkçe esas alınmıştır.
E)
Genellikle yabancı etkilerden uzak bir edebiyattır.
6. Âşık Edebiyatı nazım biçimi olan koşma Türk Halk Edebiyatı'nın en sevilen ve en çok kullanılan nazım şeklidir. (I) Koşmaya en çok benzeyen tür Divan Edebiyatı'ndaki "kaside"dir. (II) İslamiyet öncesi Sözlü Edebiyat dönemi ürünü olan koşukların devamı olan koşmalar sazla okunmak için yazılmışlardır. (III) Kişisel duygular ön planda olduğu ve sazla söylendikleri için koşmalarda müzikalite ön plandadır. (IV) Semaiden ayrılan tarafı da bu müzikalitedir. (V)
"Koşma" türü ile ilgili yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı söz konusudur?
A) I B) II C) III D)
IV E) V
7. Alevi Bektaşi halk şiirinin kurucusu sayılan sanatçının asıl adı "Gaybi"dir. Şathiye ve nefes türündeki ustalığıyla tanınır. Hece ölçüsünü kullanarak yalın bir dille ilahiler, şathiyeler ve nefesler söylemiştir. Aruz ölçüsüyle de eserler kaleme almış aruzla yazmış olduğu şiirlerini divanında toplamıştır. Hece ölçüsü ile yazdıklarına ise cönk ve şiir mecmualarında rastlanır. Bazı şiirlerinde "Serayi", "Kul Kaygusuz", "Miskin Kaygusuz" mahlaslarını kullanmıştır. Şiirlerinde Yunus Emre'nin etkisi görülür. İnançlardan alaylı bir dille bahseder gibi yazdığı şathiyelerinde ham sofularla insanlık kusurlarıyla alay etmiş "Budalaname" isimli eseriyle ön plana çıkmıştır.
Yukarıda sözü edilen Tekke (Tasavvuf) Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?
A)
Hatayi
B)
Kaygusuz Abdal
C) Ebul
Hayr Rumi
D)
Eşrefoğlu Rumi
E) Hacı
Bayram Veli
8. Kalıplaşmış sözlerden oluşan Anonim Sözlü Halk Edebiyatı ürünüdür. (I) Eşya, insan, hayvan, doğa, bitki, inanışla ilgili bilgiler üstü kapalı bir şekilde anlatılır. (II) Daha çok sosyal olaylara dayanır. (III) Hem düzyazı hem de şiir şeklinde karşımıza çıkar. (IV) Dizeler şeklinde oluşan bilmecelerin sonunda uyak bulunur. (V)
Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde "bilmece" türü ile ilgili bir bilgi yanlışlığı söz konusudur?
A)
I B) II
C) III D) IV E)
V
9. Asıl adı Ruşen Ali'dir. Babasının
ismi Yusuf'tur. Yusuf, Bolu Beyi'nin seyisliğini yapmaktadır. Bolu Bey'i
Yusuf'u bir at almaya gönderir. Yusuf, atı alıp gelir fakat Bolu Bey'i Yusuf'un
getirdiği atı beğenmez. Bu olay üzerine Bolu Bey'i Yusuf'un gözlerine mil
çektirir. Yusuf, mil çekmeyle gözlerini yitirir. Bu olay sonrasında Yusuf, tay
ve Ruşen Ali'yi alıp oradan ayrılır. Tayı çok güzel bir şekilde besler ve
yetiştirir. Tay, bir küheylan olur. Ruşen Ali de büyüyüp Yusuf'un istediği bir
delikanlı olur.
Yukarıda sözü edilen Âşık Tarzı Halk Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Köroğlu
B) Dadaloğlu
C) Âşık Ömer
D) Karacaoğlan
E) Gevheri
10. Tekke şairlerinin çoğu tarikatlardan yetişmiş olup bu şairler derviş ve şeyh ismiyle anılır. (I) Tasavvufçular, düşüncelerini halka yaymak amacıyla şiiri araç olarak kullanmışlardır. (II) Tekke (Tasavvuf) Edebiyatı'nda şiirler, musiki eşliğinde söylenmiştir. (III) Şiirlerde nazım birimi olarak sadece "dörtlük" kullanılmıştır. (IV) Tekke (Tasavvuf) Edebiyatı'nda daha çok yarım uyak tercih edilmiştir. (V)
Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı söz konusudur?
A)
I B) II
C) III
D) IV E) V
11. 12. yüzyılda yaşamış ilk mutasavvıf olan Ahmet Yesevi Türk Tasavvuf Edebiyatı'nı kuran kişi olarak da bilinir. (I) Yesevilik tarikatının kurucusu olup güçlü bir medrese eğitimi görmüştür. (II) Müritlerine yol göstermek amacıyla sade bir dil ile yazdığı "hikmet" tarzı şiirleriyle ün kazanmıştır. (III) Arapça ve Farsçayı çok iyi bilmesine karşın eserlerini Türkiye Türkçesiyle oluşturmuştur. (IV) Hikmetlerini de "Divanı Hikmet" adlı eserinde toplamıştır. (V)
"Ahmet Yesevi" ile ilgili verilen yukarıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A)
I B) II C) III
D) IV E) V
12. Halk Edebiyatı'nın Bektaşi koluna
mensup bir ozanımız olup Yeniçeri Ocağı'nda yetişmiştir. Yeniçeri şairleri
arasında en tanınmış olanıdır. Şairin doğumuyla ölümü hakkında elimizde kesin
bilgiler mevcut değildir. 17. yüzyılın birinci yarısında üne kavuşan şair,
deniz seferlerine katılmış Cezayir'den Bağdat'a dek çeşitli yerleri gezmiş
buralarda savaşmış dolayısıyla birçok destan düzmüş ve ağıt yakmıştır.
Şiirlerinde tarihi olaylardan bahsetmiştir. "Genç Osman Destanı" en
tanınmış şiiri olup ona büyük bir ün kazandırmıştır.
Yukarıda sözü edilen Âşık Tarzı Halk Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Âşık Ömer
B) Karacaoğlan
C) Dadaloğlu
D) Seyrani
E) Kayıkçı Kul Mustafa
13. Manilerde en çok işlenen konu aşk
olmakla birlikte maniler, doğa, sevgi, övgü, yergi gibi her konuda yazılabilir.
(I) Manilerde ilk iki mısra doldurma dizeler olup bu dizeler kafiye hazırlamak
için söylenir. (II) Asıl anlatılmak istenen temel duygu ve düşünce son iki
dizede yer alır. (III) Manilerde birinci, ikinci ve dördüncü dizeler uyaklı,
üçüncü dize ise serbest bırakılmıştır. (IV) Kafiye düzeni "aaaa"
şeklindedir. (V)
Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde "mani" türü
ile ilgili bir bilgi yanlışlığı söz konusudur?
A)
I B) II C) III
D) IV E)
V
14. Koşmalar, (I) lirizm içerikli şiirleri içeren güzelleme; (II) yiğitlik içerikli şiirleri anlatan koçaklama; (III) yergi içerikli şiirleri dile getiren taşlama; (IV) ölüm ve trajedinin anlatıldığı dram (V) türü olmak üzere dörde ayrılır.
Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı söz konusudur?
A)
I B) II C) III D) IV
E) V
15. Tekke (Tasavvuf) Edebiyatı nazım türlerinden olan bu tür insanın var oluşunu anlatan tasavvufi şiirlere denir. Bu türdeki kuram Hz. Muhammed'in; "Ben nebi iken Âdem su ile çamur arasındaydı" hadisi ile ilgilidir. Tasavvuf ehline göre vücut halindeki Hz. Muhammed (SAV) yeryüzüne sonradan gelmiştir. Hâlbuki ruh halindeki Hz. Muhammed (SAV) ezelden beri vardı. Vakti geçen ruh maddi âleme iner. Sonra ilk büyük ruh olan Allah'a döner. İşte bu iniş ve çıkışı anlatan şiirler …… olarak adlandırılır.
Yukarıdaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Nefes
B) Devriye
C) Deme
D) Şathiye
E) Nutuk
16. Destan geleneğinden halk öykücülüğüne geçişin ilk ürünleridir. (I) Hikâyelerin asıl ismi "Kitab-ı Dede Korkut Ala Lisan-ı Taife-i Oğuzan"dır. (II) Hikâyelerde, 12. ve 13. yüzyıllarda Doğu Anadolu'da ve Azerbaycan'da yaşayan İslamiyet'i seçmiş olan Oğuz boylarının iç mücadeleleri, gelenek ve görenekleri, doğaüstü güçlerle olan savaşları anlatılır. (III) Hikâyelerde geçen Dede Korkut, yaşlı, herkesçe saygı duyulan, çocuklara isim veren, kırgınları barıştıran, gelecekten haber veren, eğlencelerde kopuz eşliğinde şiir söyleyen biridir. (IV) Dede Korkut Hikâyelerinde halkın ekonomik durumuna ise hiç değinilmemiştir. (V)
Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde "Dede Korkut Hikâyeleri" ile ilgili bir bilgi yanlışlığı vardır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
17. Bir şairin şiirinin başka bir şair tarafından özellikle de uyak ve ölçü ile taklit edilerek yazılması hangi âşıklık geleneği ile açıklanabilir?
A)
Leb-Değmez
B)
Bade İçme
C)
Askı (Muamma)
D)
Nazire Söyleme
E) Dedim-Dedi Tarzı Söyleyiş
18. Halk tarafından uzun bir zaman diliminde oluşturulmuş, halkın ortak malı olan ürünlerden oluşan edebiyata denir. (I) Ortak halk edebiyatı olarak da adlandırılan bu edebiyat ürünlerinin ilk söyleyeni olmalarına karşın sahipleri belli değildir. (II) Yazılı geleneğe bağlı bir edebiyattır. (III) Anonim Halk Edebiyatı'nda halk hikâyeleri önemli yer tutar. (IV) Bu ürünlerde nazım ve nesir iç içedir. (V)
Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde "Anonim Halk Edebiyatı" ile ilgili bir bilgi yanlışlığı söz konusudur?
A)
I B) II
C) III D)
IV E) V
19. Söyleyeni belli olmayan ninnilerin çoğunun erkekler tarafından üretildiği tahmin edilmektedir. (I) Ninnilerde "ninni yavrum ninni" gibi. kalıplaşmış sözler yer alır. (II) Ninniler, çocukların bilişsel, dil, motor ve duygusal gelişim alanlarında oldukça etkilidir. (III) Divanü Lügati't Türk'te "balubalu" diye geçer. (IV) Ninniler, anonim halk edebiyatı nazım türlerindendir. (V)
Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde "ninni" türü ile ilgili yanlış bir bilgi verilmiştir?
A)
I B) II
C) III D) IV E) V
20. Eserlerinin konusunu hoşgörü, sevgi ve tasavvuf oluşturur. Akılcılığı ve bilimselliği önemseyen bir sanatçıdır. Öğretilerinde birleştiriciliği ön planda tutmuş her türlü bağnazlıktan uzak durmuştur. İbadet ve günlük hayat akışında kadını erkeğin yanına almıştır. Osmanlı padişahları tarafından da sevilmiş özellikle bağlı olduğu Ahilik Teşkilatı, Osmanlı Devleti'nde sosyal yapının gelişmesinde önemli katkılar sağlamıştır. Yine Osmanlı ordusundaki yeniçeriler onun kurduğu tarikatın kuralları esas alınarak yetiştirilmiştir. Türkçe kaleme aldığı nefesleriyle Anadolu insanına dini tasavvufi ve ahlaki anlamda yol gösterici olmuştur.
Yukarıda sözü edilen Tekke (Tasavvuf) Edebiyatı sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Hacı Bektaşi Veli
B)
Kaygusuz Abdal
C) Eşrefoğlu
Rumi
D)
Ahmet Yesevi
E) Yunus Emre
CEVAP ANAHTARI: 1-B 2-D 3-D 4-C 5-C 6-B 7-B 8-C 9-A 10-D 11-D 12-E
13-E 14-E 15-B 16-E 17-D 18-C 19-A 20-A
Ayrıca bakınız
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder