İlk İslami Eserler-Geçiş Dönemi Eserleri Test 1

1. Aşağıdakilerden hangisi "İslami Dönem Türk Edebiyatı"nın özelliklerinden biri değildir?

A) Bu süreçte Farsça edebiyat dili, Arapça da bilim dili olarak önem kazanmıştır.

B) İslamiyet'in kabulünden sonra eserler hem Doğu lehçesi hem de Batı lehçesiyle oluşturulmuştur.

C) Bu dönemde sözlü eser sayısı hızla artmaya başlamıştır.

D) Nazım şekilleri olarak mesnevi ve gazel türleri ön plana çıkmıştır.

E) Bu dönemle milli ölçümüz olan hece ölçüsü yerini aruz ölçüsüne bırakmıştır.

 

2.  I. Mesnevi nazım şekliyle oluşturulmuştur.

    II. Eser, ilk mesnevi örneği sayılır.

   III. Didaktik (öğretici) tarzda ve Hakaniye Türkçesi ile yazılmıştır.

   IV. Siyasetname türünün Türk edebiyatındaki ilk örneği sayılır.

Yukarıda sözü edilen geçiş dönemi eseri aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kutadgu Bilig

B) Divanü Lugati't-Türk

C) Mantıku't–Tayr

D) Atabetü'l Hakayık

E) Divanı Hikmet

 

3. Aşağıdaki eserlerden hangisi daha çok dini içeriğiyle ön plana çıkmaktadır?

A) Divanü Lugati't-Türk

B) Divanı Hikmet

C) Muhakemetü'l Lügateyn

D) Şecere-i Türki

E) Babürname

 

4. "İki dilin karşılaştırılması" (I) anlamına gelen Muhakemetü'l Lügateyn, (II) 15. yüzyılda  (III) Azeri şairi ve bilgini (IV) Ali Şir Nevai (V) tarafından yazılmıştır.

Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı söz konusudur?

A) I      B) II      C) III      D) IV       E) V

 

5. Türk dilinin bilinen ilk sözlüğüdür. Eser, 1072-1074 yılları arasında Kaşgarlı Mahmut tarafından Bağdat'ta yazılmış ve Abbasi halifesine takdim edilmiştir. Bir sözlük olarak hazırlanmasına rağmen Türk sosyolojisi, psikolojisi, tarihi, edebiyatı, gelenek ve görenekleriyle ilgili bilgiler veren önemli bir eserdir.

Yukarıda sözü edilen İslami Dönem Türk Edebiyatı eseri aşağıdakilerden hangisidir?

A) Divanü Lugati't-Türk

B) Kutadgu Bilig

C) Mantıku't–Tayr

D) Divanı Hikmet

E) Atabetü'l Hakayık

 

6. "Divan-ı Lugati't-Türk" ile "Muhakemetü'l Lugateyn" eserlerinin ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

A) Aynı kişi tarafından yazılmış olmaları

B) Sözlü dönem ürünlerinden bahsetmeleri

C) Türkçeyi ön plana çıkarıp başka dillere karşı savunmaları

D) Aynı dönemde yazılmaları

E) Aruzun aynı vezniyle yazılmış olmaları

 

7. Eserde 17500 Türkçe sözcüğün Arapça karşılığı verilmiştir. (I) Her bir maddeden sonra bazı Türkçe metinler örnek olarak yer almıştır. (II) Eser, ansiklopedik eser niteliğindedir. (III) Türkçenin ilk sözlüğü olması, eserin dil bilim açısından da önemli olduğunu gösterir. (IV) Türkçenin dil bilgisi kuralları ve şive özellikleri de eserde yer alır. (V)

Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde "Divanü Lugati't-Türk" ile ilgili yanlış bir bilgi verilmiştir?

A) I       B) II      C) III      D) IV      E) V

 

8. Geçiş dönemi ürünü olan ve "Gerçeklerin eşiği" anlamına gelen eser, 12. yüzyılda Edip Ahmet Yükneki tarafından yazılmıştır. Bir ahlak ve öğüt kitabıdır. Tarihi kişiliği hakkında fazla bilgi olmayan Muhammed Dad İspehsalar Bey'e sunulmuştur. Eser, on dört bölümden oluşur. Eserin her bir bölümü farklı bir konuyu işler. Eser, ayet ve hadislere dayanarak iyilikten, ahlaktan, cömertlikten ve dindar olmanın faziletlerinden söz eder.

Yukarıda sözü edilen geçiş dönemi eseri aşağıdakilerden hangisidir?

A) Divanı Hikmet

B) Atabetü'l Hakayık

C) Muhakemetü'l-Lügateyn

D) Kutadgu Bilig

E) Divanü Lugati't-Türk

 

9. Türk tasavvuf edebiyatının bilinen en eski ve ilk ürünü olan Divan-ı Hikmet, (I)  12. yüzyılda    (II) Türk tasavvuf edebiyatının kurucularından Edip Ahmet Yükneki (III) tarafından yazılmıştır. Eser, Karahanlı Türkçesinin (IV) Hakaniye lehçesiyle (V) oluşturulmuştur.  

Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı söz konusudur?

A) I      B) II       C) III      D) IV     E) V

 

10. I. Türkçenin ilk antolojisidir.

     II. Kaşgarlı Mahmut, bu eserini oluşturma aşamasında pek çok Türk boyunu gezerek derlemeler yapmıştır.

    III. Eser, İslamiyet'ten Önceki Türk Edebiyatı'nın sav, sagu, koşuk örneklerini içermesi, edebiyatımızın kaynağını belirlemesi açısından da önemlidir.

Yukarıda sözü edilen geçiş dönemi eseri aşağıdakilerden hangisidir?

A) Divanı Hikmet

B) Kutadgu Bilig

C) Muhakemetü'l-Lügateyn

D) Divanü Lugati't-Türk

E) Atabetü'l Hakayık

 

11. I. İslami esasları hikmetli bir biçimde halka öğretmek amacıyla yazılmış olan eserde, Yesevilik tarikatı ile ilgili bilgiler, cennet ve cennet betimlemeleri, peygamberimizin hayatı ve mucizeleri yer alır.

    II. Eserde yalın ve sade bir dil kullanılmıştır.

   III. Eser, sonraki yüzyıllarda edebiyatımızın önemli şahsiyetleri üzerinde önemli etkiler oluşturmuştur.

   IV. Yunus Emre, Hacı Bayram Veli, Hacı Bektaşi Veli gibi zatların fikir kaynağı bu yapıttır.

Yukarıda sözü edilen yapıt aşağıdakilerden hangisidir?

A) Divanı Hikmet

B) Divanü Lugati't-Türk

C) Muhakemetü'l Lügateyn

D) Kutadgu Bilig

E) Atabetü'l Hakayık

 

12. Esirgeyen ve koruyan Allah'ın adıyla,

Allah'ın devlet güneşini Türk burçlarından doğurmuş olduğunu ve Türklerin ülkesi üzerinde göklerin bütün dairelerini döndürmüş olduğunu gördüm. Allah, onlara Türk adını verdi ve yeryüzüne hâkim kıldı. Cihan imparatorları Türk ırkından çıktı. Dünya milletlerinin yuları Türklerin eline verildi. Türkler, Allah tarafından bütün kavimlere üstün kılındı…

Yukarıdaki metin geçiş dönemi eserlerinden hangisinin giriş kısmını oluşturur?

A) Kutadgu Bilig

B) Divanı Hikmet

C) Muhakemetü'l-Lügateyn

D) Atabetü'l Hakayık

E) Divanü Lugati't-Türk

 

13. Ana dilim üzerinde düşünmeye koyuldum: Türkçenin derinliklerine dalınca gözlerime on sekiz bin âlemden daha yüksek bir âlem göründü. Bu âlemin süsler, bezekler içinde enginleşen göğü, dokuz gökten daha üstündü. Bu erdemler, yücelikler hazinesinin incileri, yıldızlardan daha parlaktı. Bu âlemin bahçesine daldım, gülleri güneşler gibiydi. Her yanında göz görmedik, el ayak değmedik neler neler vardı! Ama bu tılsımın yılanları pek korkunç, bu güllerin dikenleri pek yamandı. Bunları görünce düşündüm ve dedim ki: Demek bizim Türk ozanları bu korkulu ve üzüntülü şeylerden çekindikleri için Türkçeyi bırakıp boşlamışlar ve böyle göçüp gitmişler!..

Yukarıdaki parçada hangi Türk yazardan bahsedilmektedir?

A) Ahmet Yesevi

B) Ali Şir Nevai

C) Kaşgarlı Mahmut

D) Edip Ahmet Yükneki

E) Yusuf Has Hacip

 

14. 13. yüzyılda (I) kaleme alınmış bir eserdir. Divanü Lügati't Türk, (II)  Türkçe-Arapça (III) bir sözlüktür. Kaşgarlı Mahmut, (IV) Divanü Lügai't Türk adlı eserini Araplara (V) Türkçeyi öğretmek ve Türkçenin Arapça kadar zengin bir dil olduğunu kanıtlamak için yazmıştır.

 "Divanü Lugati't-Türk" ile ilgili yukarıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) I      B) II      C) III      D) IV      E) V

 

15. "Şecere-i Türkî" ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Eser, destan, anı, tarih karışımı bir eserdir.

B) Çağatay Türkçesinden Türkiye Türkçesine aktarılmıştır.

C) Eser, 1864'te Tercüman-ı Ahval gazetesinde tefrika edilmiştir.

D) Ebu'l Gazi Bahadır Han, bu eseriyle milli tarihimizin Osmanlı Türklüğü bilgisinden uzak kalmış bir sahasını tanıtmak istemiştir.

E) Şecere-i Türkî'de Türk tarihi konu edinilmiş ve bu tarih dokuz bölüm şeklinde anlatılmıştır.

16. "Kutadgu Bilig"  eserindeki semboller ve temsil ettiği değerler ile ilgili aşağıdakilerden hangisinde bir bilgi yanlışlığı vardır?

A) Küntogdı: Hükümdar – doğruluk ve adaleti temsil eder.

B) Aytoldı: Vezir – saadeti, mutluluk ve bahtı temsil eder.

C) Ögdülmiş: Vezirin oğlu – akıl ve anlayışı temsil eder.

D) Ogtildi: Vezir – adaleti ve aklı temsil eder.

E) Odgurmış: Vezirin kardeşi, din adamıdır – akıbeti temsil eder.

 

17. Aşağıdakilerden hangisinde "Atabetü'l Hakayık" eseri ile ilgili yanlış bir bilgi verilmiştir?

A) Arapça ve Farsça kelimeler eserde yoğun şekilde yer alsa da Edip Ahmet, eserini herkesin anlayabileceği bir dil ile yazmaya gayret etmiştir.

B) Kaşgar şivesiyle yazılmış eserin ilk yazma nüshası İstanbul'daki Ayasofya Kütüphanesi'nde yer almaktadır.

C) Eser, Arap harfleriyle yazılmıştır.

D) Atabetü'l Hakayık, 14 bölümden oluşur. Eserin tamamı 484 dizedir.

E) Eser üzerindeki tek çalışma Reşit Rahmeti Arat tarafından yapılmıştır.

 

18. "Kutadgu Bilig" ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Eser "Mutluluk veren bilgi ya da devlet olma bilgisi" anlamlarına gelmektedir.

B) İslami dönemin bilinen ikinci eseridir.

C) 1070'te Doğu Karahanlı hakanı Tabgaç Buğra Han'a sunulmuştur.

D) Eserin amacı devlet ve toplum yönetiminin nasıl olması gerektiğini öğretmektir.

E) Eser, her iki dünyada da mutluluğa kavuşmak için yol gösterici niteliktedir.

 

19. Aşağıdakilerden hangisi geçiş dönemi eserlerinden biri değildir?

A) Kutadgu Bilig

B) Divanü Lugati't-Türk

C) Mantıku't–Tayr

D) Atabetü'l Hakayık

E) Divanı Hikmet

20. 8. yüzyıldan (I) itibaren Türkler arasında Talas Savaşı'nın da etkisiyle İslamiyet hızla yayılmaya başlamıştır. 12. yüzyılda (II) ise Maveraünnehir (III) bölgesinde yaşayan Türkler kitleler halinde İslamiyet'i kabul etmişlerdir. Bu din ve kültür değişikliği sosyal hayata dolayısıyla edebiyata da yansır. Karahanlı (IV) hükümdarı Satuk Buğra Han (V) zamanında da İslamiyet resmi din olarak kabul edilmiştir.

Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı söz konusudur?

A) I       B) II       C) III      D) IV       E) V 

 

CEVAP ANAHTARI: 1-C 2-A 3-B 4-D 5-A 6-C 7-A 8-B 9-C 10-D 11-A 12-E 13-B 14-A 15-C 16-D 17-C 18-B 19-C 20-B

 

Ayrıca bakınız

İlk İslami Eserler-Geçiş Dönemi Eserleri Test 2

İlk İslami Eserler-Geçiş Dönemi Eserleri Konu Anlatımı

Ana Sayfa