Edebiyat Okulu: Sözcükte Anlam Test 4

1. Ağlamak için gözden yaş mı akmalı?
Dudaklar gülerken, insan ağlayamaz mı?
Sevmek için güzele mi bakmalı?
Çirkin bir tende güzel bir ruh, kalbi bağlayamaz mı?
Hasret; özlenenden uzak mı kalmaktır?
Özlenen yakındayken hicran duyulamaz mı?
Hırsızlık; para, mal mı çalmaktır?
Saadet çalmak, hırsızlık olamaz mı?

Yukarıdaki şiirde geçen altı çizili sözcüğün anlamı hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?

A) Babamdan bir ev bir de araba bana kalmıştı.

B) Terhisine beş gün kala annesine bir hediye almak için çarşı iznini kullanmaya başladı.

C) Bu yaşta ailesinden ayrı kalmak belli ki onu çok zorluyordu.

D) Babamızın yanımıza gelmesine sadece üç gün kaldı.

E) Giden gitti kalan sağlar bizimdir der, Köroğlu.

2. I. Odunlarımız bu kış iyi dayandı.

II. Bu okula müdür dayanmıyor.

III. Öğrenciler bu derslere nasıl dayanıyorlar.

IV. Kış kapıya dayandı nihayet.

V. Kimse konferansta söylenenlere dayanamadı.

Yukarıdaki cümlelerde geçen "dayanmak" sözcüğü kaç farklı anlamda kullanılmıştır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

3. I. Şu çeşmenin haline bak su içecek tası yok

Kırma insanın kalbini yapacak ustası yok.

II. Soruyu ancak benim söylediğim yol ile yapabilirsin.

III. Havada bulut yok bu ne dumandır.

IV. Müzikte nota kelimesinin anlamını yeni öğrenmiş.

Yukarıdaki cümlelerde geçen altı çizili sözcüklerin cümledeki anlamlarıyla ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi doğrudur?

A) Gerçek anlam / mecaz anlam / terim anlam / yan anlam

B) Mecaz anlam / yan anlam / gerçek anlam / terim anlam

C) Mecaz anlam / gerçek anlam / yan anlam / terim anlam

D) Yan anlam / mecaz anlam / gerçek anlam / terim anlam

E) Gerçek anlam / yan anlam / terim anlam / gerçek anlam

4. Uzanıverse gövdem, taşlara boydan boya;
Alsa buz gibi taşlar alnımdan bu ateşi.
Dalıp, sokaklar kadar esrarlı bir uykuya,
Ölse, kaldırımların kara sevdalı eşi...

Yukarıdaki dörtlüğün üçüncü dizesi ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi doğrudur?

A) Ad aktarması yapılmıştır.

B) İnsandan doğaya deyim aktarması yapılmıştır.

C) Doğadan insana deyim aktarması yapılmıştır.

D) Dolaylamaya başvurulmuştur.

E) Güzel adlandırma vardır.

5. I. Babası ölünce ailesine bakmak ona kalmıştı.

II. Evimizin balkonu dağın dibine bakar.

III. Verim elde etmek için tarladaki ürüne iyice bakmak gerekir.

IV. Yarış pistindeki arabalara bir süre baktı.

V. Çocuklarına bakmak için gece gündüz çalışıyordu.

"Bakmak" sözcüğü yukarıdaki cümlelerde kaç farklı anlamda kullanılmıştır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

6. I. Ayağını direğe vurunca parmağı yerinden çıktı.

II. Geride birçok soru işareti bırakarak kapıdan çıktı.

III. Bunları bitirene kadar canım çıktı inan.

IV. Çıkmıştı yine annesini beklemeden evden.

V. Duvardan yavaş yavaş yukarı doğru çıkıyordu.

"Çıkmak" sözcüğü yukarıdaki cümlelerde kaç farklı anlamda kullanılmıştır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

7. "Düşmek" sözcüğünün anlamıyla ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Rusya'ya ihracat azalınca domates de düşmeye başladı. (daha az para etmek)

B) Çok küçük yaşta aileme bakmak bana düştü. (geçimini sağlamak)

C) Çocuğu aklına düşünce ağlamaya başladı. (hatırına gelmek)

D) Kurada takımımız zor gruba düştü. (denk geldi)

E) Savaşta ne yazık ki bütün gayretimize rağmen düşmanın eline düştü. (gitmek)

8. Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde "eş anlamlı" (anlamdaş) sözcükler bir arada kullanılmıştır?

A) Yalan yanlış bilgilerle etrafındakileri oyalamaya devam ediyordu.

B) Biz bundan sonra da cümleyi de tümceyi de kullanacağız anlaşılan.

C) Olayı duyunca eş dost toplanıp onları ziyarete gittik.

D) Herkese akıl fikir vermeye çalışan nadide bir şahsiyetti.

E) Doğru dürüst çalışmadan hiçbir hedefe ulaşılmaz.

9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ikilemeyi oluşturan sözcüklerden hiçbiri tek başına kullanılamaz?

A) Bunlar ıvır zıvır şeylerdir, der dururdu.

B) Birbirlerine düşman gözüyle bakan komşularımız bu ara sıkı fıkı olmuşlar.

C) Ufak tefek tahriklere kapılmadan yolculuğa devam ediyorlardı.

D) İnsan, yırtık pırtık elbise giyebilir; önemli olan insanın karakterinin düzgün olmasıdır.

E) Fırtınadan yol mol gözükmüyordu.

10. Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde "dolaylama"ya örnek yoktur?

A) Sihirli kutu çağımızda zaman hırsızı rolüne bürünmüş.

B) Hayat arkadaşını kısa zamanda kaybedince yıkılmıştı.

C) Filenin sultanları yine göğsümüzü kabarttı.

D) Herkes bugünlerde on iki dev adamı konuşuyor.

E) Şehir, yavaş yavaş sahile akın etmeye başladı.

11. Aşağıdakilerin hangisinde "ad aktarması (mecaz-ı mürsel)" yoktur?

A) Gökten bu yıl sürekli bereket yağıyor.

B) Bir bardak içince ikincisini de istedi annesinden.

C) Ayağını çıkarıp kendini içeri attı.

D) Evimizin direği de hastalanınca Hatice annemin gözleri yaşardı.

E) Kandilli yüzerken uykularda / Mehtabı sürükledik sularda.

12. Yansıma sözcükler mecaz anlamda kullanıldıkları zaman yansıma özelliklerini kaybedip yansıma sözcük olmaktan çıkar.

Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde bunu örnekleyen bir kullanım vardır?

A) Kuzular baharı müjdelercesine me me diye bağrışıyorlardı.

B) Şırıl şırıl akan sulardan kana kana içtik.

C) İnsan bu köyde üç gün kalırsa yalnızlıktan patlayacak.

D) Köpeğin zamansız havlaması hepimizi korkutmuştu.

E) Köfteler cız ederken bizler sabırsızlanıyorduk.

13. I. Az buçuk biz de bu işten anlarız.

II. Az kalsın uçağı kaçırıyorduk.

III. Sana verdiğim paraları azar azar harcamalısın.

IV. Araba neredeyse yolun sağ tarafındaki uçuruma düşüyordu.

Yukarıdaki cümlelerde geçen altı çizili sözlerden hangileri birbirine yakın anlamda kullanılmıştır?

A) I ve III
B) II ve IV
C) III ve IV
D) II ve III
E) I ve II

14. I. Adamcağız günden güne eriyordu.

II. Gün geçtikçe geçinmek daha zor olmaktadır.

III. Günün birinde bir bakmışız da yaşlanmışız.

IV. Günü gününe bunları bir yere not ediyordu.

V. Günlerce bu evrakı almak için sıra bekledi.

Yukarıdaki cümlelerin hangilerindeki altı çizili sözler yakın anlamda kullanılmıştır?

A) I ve IV
B) I ve II
C) II ve V
D) III ve IV
E) II ve IV

15. Yol onun, varlık onun, gerisi hep angarya;
Yüzüstü çok süründün, ayağa kalk, Sakarya!..

"Kalkmak" sözcüğü aşağıdaki seçeneklerin hangisinde yukarıdaki anlamıyla kullanılmıştır?

A) Kalkınız ey Selahaddin-i Eyyubi'nin torunları, cihan meydanı sizi bekliyor.

B) O, hiçbir zaman saatinde kalkıp işine gitmedi.

C) Öğretmenleri içeri girince hep birlikte ayağa kalktılar.

D) Kalkıp gitti yad ellere Dadaloğlu tez elden.

E) Kalktı göç eyledi Avşar elleri / Ağır ağır giden eller bizimdir.

16. Birinin beceriksizliğini şaka yoluyla anlatmak için "acemi çaylak" deyimi; bir iş üzerinde boşuna gayret sarf etmek, boşuna zaman harcamak için "akıntıya kürek çekmek" deyimi; iş oluncaya kadar her zahmeti göze almak için "akla karayı seçmek" deyimi; işlerin karmakarışık olması, içinden çıkılmaz bir hal alması için "Arap saçına dönmek" deyimi; çok cömert davranmak için de "ayranı kabarmak" deyimi kullanılır.

Yukarıdaki metinde geçen deyimlerden hangisinin anlamı yanlış verilmiştir?

A) Acemi çaylak

B) Akıntıya kürek çekmek

C) Akla karayı seçmek

D) Arap saçına dönmek

E) Ayranı kabarmak

17. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kullanılan deyimin açıklaması yoktur?

A) Fırçayı yiyince dut yemiş bülbüle döndü, hiç sesini çıkarmadı.

B) Adam çat kapı, beklenmedik bir anda içeri girdi.

C) Böyle cana yakın, sıcakkanlı, içten kişileri herkes sever.

D) Okula yeni gelen müdür Demokles'in kılıcı gibi etrafına sürekli tehditler savuruyordu.

E) Onların başına da devlet kuşu konmuştu anlaşılan.

18. Aşağıdaki cümlelerde geçen deyimlerden hangisinin anlamı yanlış verilmiştir?

A) Ecel şerbeti içmek: Ölmek

B) Faka basmak: Aşırı sinirlenmek

C) Ekmeğini taştan çıkarmak: Geçimini sağlamakta pek becerikli olmak

D) El bebek, gül bebek: Nazlı, şımarık

E) Evin direği: Evin geçimini sağlayan kimse

19. Halkın duygu, düşünce, kültür birikiminin birer sonucu olan atasözleri, gelenek ve görenekleri yansıtır.

Aşağıdaki atasözlerinden hangisi buna örnek verilebilir?

A) Bir elin nesi var iki elin sesi var.

B) Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır.

C) Bana dokunmayan yılan bin yıl yaşasın.

D) Kızını dövmeyen dizini döver.

E) Baş başa vermeyince taş yerinden kalkmaz.

20. Bilmezdim şarkıların bu kadar güzel,
Kelimelerinse kifayetsiz olduğunu
Bu derde düşmeden önce.

"Bilmek" sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde yukarıdaki anlamıyla kullanılmıştır?

A) Kimin toplantıya katılacağını bilmiyorum, dedi.

B) Olay hakkında hiçbir şey bilmediği halde konuşanlara kızmıştı.

C) Bilmiyorum ne haldeyim, gidiyorum gündüz gece.

D) Son toplantıda alınan bütün kararları biliyordu.