1. Aslı Türkçe olduğu halde zamanla değiştikleri için büyük ünlü uyumuna uymayan bazı sözcükler vardır.
Aşağıdaki seçeneklerden hangisindeki sözcük buna örnek gösterilemez?
A) Hangi (kangı)
B) Elma
(alma)
C) Kardeş
(karındaş)
D) Anne
(ana)
E) Gibi (bigi)
2. Karac'oğlan der
ki ismim öğerler
Ağı oldu yediğimiz şekerler
Güzel sever diye isnat
ederler
Benim Hak'tan özge sevdiğim mi var
Yukarıdaki dörtlükte geçen altı çizili sözcükteki ses olayı ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi doğrudur?
A) Özel isimlerde ünlü düşmesi (hece
düşmesi) olmaz.
B) Söyleyişte kalan bazı
birleştirmelerde ünlü sesler düşebilir.
C) Bazı sözcükler herhangi bir ek
aldığında sonraki ünlülerini söyleyişte yitirebilir.
D) Bazı sözcükler türediklerinde ünlü
düşmesi (hece düşmesi) meydana gelir.
E) Şiirlerde hece ölçüsünü tutturmak
amacıyla yapılan geçici birleştirmelerde ünlüler düşebilir.
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlü daralmasına uğramış bir sözcük yoktur?
A) Bunlara bu aşamadan sonra diyecek bir
sözüm yok.
B) Yar gelecek diye yemyeşil oluvermiş
bağlar bahçeler.
C) Bunları bize niye çektiriyorlar,
anlayamıyorum.
D) Bir ceylan iniyor su içmek için dereye.
E) "Bu,
taşındır" diyerek Kâ'be'yi diksem başına.
4. Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili sözcüklerden hangisinde orta hece düşmesi olmamıştır?
A) Gönlümü yayla yaptım
Bingöl çobanlarına.
B) Kadrin bilmeyenler
alır eline.
C) Onun için boynun eğri
menekşe.
D) Bağrı yanık yolcular
doldurmuştu o hanı.
E) Bize karşı olan bu oyunu bozacağız.
5. Sözde senden kaçıyorum
I
Doludizgin atlarla
Bazen sessiz sevdasın
II
İpekten kanatlarla
III
Ama sen hep bin yıllık bilenmiş
inatlarla
Karşıma çıkıyorsun
En serin imbatlarda
Adını yazıyorum
IV
Bulduğun fırsatlarla
Yüreğimin başına
noktalarla, hatlarla
V
Başbaşa kalıyorum sonunda
heyhatlarla
Yukarıdaki dizelerde geçen altı çizili sözcüklerdeki ses olaylarıyla ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi doğrudur?
A) I. sözcükte ünlü daralması vardır.
B) II. sözcükte ünsüz türemesi vardır.
C) III. sözcükte ünsüz benzeşmesi (ünsüz
sertleşmesi) vardır.
D) IV. sözcükte ünsüz yumuşaması (ünsüz değişimi)
vardır.
E) V. sözcükte ünsüz düşmesi vardır.
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "ünsüz benzeşmesi (ünsüz sertleşmesi)" yoktur?
A) Sanat, özgürlük
tarafından emzirildikçe büyür.
B) Kabukta
dolaşan böcek meyvenin tadını alamaz.
C) İyiliğe
gücün yetmezse kötülük etme.
D) Kitapsız
yaşamak kör, sağır, dilsiz yaşamaktır.
E) Nezaket
hiçten gelir fakat her şeyi elde edebilir.
7. Avlu... Bir uzun yol...
Tuğla döşeli,
Kırmızı tuğlalar altı köşeli.
Bu yol da tutuktur hapse düşeli...
Git ve gel... Yüz adım... Bin yıllık konak.
Yukarıdaki dörtlükte aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ulama (vasl)
B) Ünsüz türemesi (ikizleşme)
C) Ünsüz benzeşmesi (ünsüz sertleşmesi)
D) Ünlü düşmesi (hece düşmesi)
E) Ünsüz değişimi (ünsüz yumuşaması)
8. Akşamın hayrından sabahın şerri iyidir.
Yukarıdaki cümledeki ses olayları sırasıyla hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?
A) Ünlü düşmesi (hece düşmesi), ünsüz
türemesi (ikizleşme)
B) Ünlü türemesi, ünsüz türemesi
(ikizleşme)
C) ünsüz türemesi (ikizleşme), ünsüz
değişimi (ünsüz yumuşaması)
D) Ünsüz değişimi (ünsüz yumuşaması),
ünsüz benzeşmesi (ünsüz sertleşmesi)
E) Ünlü düşmesi (hece düşmesi), ünsüz
benzeşmesi (ünsüz sertleşmesi)
9. Aşağıdaki sözcüklerin hangisinde "dudak ünsüzleri benzeşmesi (n-b çatışması)" kuralı aranır?
A) Onbaşı
B) Komposto
C) Sonbahar
D) Günbatımı
E) Tonbalığı
10. Sert ünsüzlerle (p, ç, t, k) biten sözcükler, ünlü ile başlayan ek aldıklarında son sesteki sert ünsüz yumuşar.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bunun örneği yoktur?
A) Bir ilacı zamanında kullanırsak bizi
hastalıktan korur.
B) Eden bulur demiş atalarımız.
C) Al al olmuştu rengi yanakların.
D) Arkadaş! Yurdumu alçaklara uğratma
sakın.
E) Bana beni sorma ben bende değilim.
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz yumuşamasına uğrayan bir sözcük yoktur?
A) Sürekli olarak yanındakine işin çoğu
gitti azı kaldı, diyordu.
B) O ağaran saçıyla da dimdik ayakta
kalmayı başarmıştı.
C) Göğe
direk, denize kapak olmaz.
D) Karanlık arttıkça gittikçe adımlarını
sıklaştırıyordu.
E) Bu sevdanın adını da sen koy güzelim.
12. Mustafa Kemal'in kağnısı derdi,
kağnısına
I
Mermi taşırdı öteye,
dağ taş aşardı.
II
Çabuk giderdi,
çok götürürdü Elifçik,
III
Nam salmıştı asker
içinde.
IV
Bu kez yine herkesten evvel
almıştı yükünü,
Yukarıdaki dizelerde geçen altı çizili sözcüklerdeki ses olaylarından hangisi yanlış verilmiştir?
A) I. sözcükte ünsüz değişimi (ünsüz
yumuşaması) vardır.
B) II. sözcükte kaynaştırma ünsüzü vardır.
C) III. sözcükte ünsüz yumuşaması (ünsüz
değişimi) vardır.
D) IV. sözcükte ünsüz benzeşmesi (ünsüz
sertleşmesi) vardır.
E) V. sözcükler arasında ulama (vasl)
vardır.
13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "ünsüz benzeşmesi (ünsüz sertleşmesi)" yoktur?
A) Hiçbir
işte gereğinden fazla acele etme.
B) İlim
alçakta olanları yükseltir.
C) Hiçbir
acı cehaletten daha fazla zahmet verici değildir.
D) Hayatın zorluğu budur işte oğlum.
E) Dostları
yitirmek gurbete düşmektir.
14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz düşmesine (ünsüz aşınması) uğramış bir sözcük yoktur?
A) Seyrelen saçlarına
bir türlü bir çare bulamadı.
B) Karşısındakine adaş diye
bağırıyordu.
C) Azıcık bir uğraş büyük bir başarıyı
getirebilir.
D) Sağa
sola bakmadan asteğmene dikkat kesilmişti.
E) Ufak tefecik çocukla baş etmek oldukça
zordu.
15. Neden tunca benziyor mermer?
Yukarıdaki dizede geçen altı çizili sözcükteki ses olaylarının aynısı aşağıdaki seçeneklerin hangisinde vardır?
A) Ömrümün timsali beyaz
nilüfer.
B) Yüreğim oynuyor ağlarcasına.
C) Dinliyor bu şehrin
sessizliğini.
D) İzliyordu göğün mağrur
bakışlarını.
E) Herkes o günü kutlamak için
sınıfını süslüyordu.
16. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "ünlü düşmesi (hece düşmesi)" yoktur?
A) Karşıdaki lokantadan bir kap sütlaç
istedi.
B) Herkes orada onun gelmesini bekliyordu.
C) O, hiçbir zaman kaynana lafını duymak
istemiyordu.
D) Niçin ağlarsın ey bülbül, derdin ne?
E) Aşkını her zaman kutsuyordu.
17. Dilimizde konuşma dilinde kimi sözcüklerde ünsüz harflerin yer değiştirdiği görülür. Bu ses değişikliğine göçüşme (ses aktarması-metafez) adı verilir. Göçüşmede söyleyiş kolaylığı oluşturulması esastır.
Aşağıdaki sözcüklerin hangilerinin arasında "ses aktarması-metafez" söz konusu değildir?
A) Kibrit
/ Kirbit
B) Kirpik
/ Kiprik
C) Köprü
/ Körpü
D) Kalem / Malem
E) Kirpi
/ Kipri
18. Nasıl geçti ömrüm sormayın bana
Derdimi söylersem tak olur cana
Yukarıdaki dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünlü türemesi
B) Hece düşmesi (ünlü düşmesi)
C) Ünsüz benzeşmesi (ünsüz sertleşmesi)
D) Ünsüz yumuşaması (ünsüz değişimi)
E) Ulama (vasl)
19. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlü daralmasına uğramış bir sözcük yoktur?
A) Oradakiler bunları anlamıyor gibi
davranmaya başladı.
B) Maalesef öğretmenin söylediklerini
kimse dinlemiyordu.
C) Geliyor uzaktan martı kuşları.
D) Yüzüme bir türlü gülmüyor kader.
E) Savaşın
olmadığı sevgi dolu bir dünya diliyorum.
20. Aşağıdaki sözcüklerden hangisi küçük ünlü uyumuna uymaz?
A) Boğulmak
B) Doktor
C) Ormanlık
D) Yorgunluk
E) Üzüntüleri
CEVAP ANAHTARI: 1-E 2-E 3-D 4-E 5-C 6-C 7-B 8-A 9-B 10-E 11-E 12-A
13-D 14-C 15-B 16-E 17-D 18-A 19-C 20-B
Ayrıca bakınız
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder