Edebiyat Okulu: Türkiibasit Akımı (Basit Türkçe Akımı)

Türkiibasit, "basit Türkçe" anlamına gelir. Türkiibasit (Basit Türkçe Akımı); Türkçenin (Divan şiirinin) Arapça ve Farsçanın hem sözcük hem de söz grubu bazındaki durumuna bir tepki olarak bazı sanatçıların geliştirmiş oldukları bir akımdır.

Bu şairler, Divan şiirinin biçimlerini ve aruz ölçüsünü kullanmakla birlikte öz Türkçe şiirler yazmışlardır. Yabancı söz ve söz grubunu şiirden uzak tutmuşlardır. Türkiibasit akımının temsilcileri Divan şiirinde klasikleşmiş mazmunlar yerine halk dilinde kullanılan mecaz, deyim ve atasözlerini kullanmışlardır.

Yabancı dillerden (özellikle Arapça ve Farsça) arındırılmış tamamen Türkçe şiirler yazmayı gaye edinmelerine rağmen akımın savundukları yaygınlaşmamış önemli şairler bu akımın dışında kalmıştır. Dolayısıyla akım kısa süreli olmuş hatta büyük şairlerce alay konusu edilmiştir.

Bu akımın temsilcileri; Tatavlalı Mahremi, Aydınlı Visali ve Edirneli Nazmi'dir. 17. yüzyılda yaşayan Şeyhülislam Yahya da bu akımı destekleyen şiirler kaleme almıştır. Şair, bu anlamda çok sade şiirler yazmıştır. Güçlü, bilinen sanatçılar tarafından desteklenmediği için Türkiibasit Akımı (Basit Türkçe Akımı) fazla etkili olamamıştır.

Kısaca özetlemek gerekirse;

Türkiibasit Akımı Divan şiirindeki Arapça, Farsça sözcük ve tamlamalara bir tepki olarak ortaya çıkmıştır.
Türkiibasit Akımı'nı (Basit Türkçe Akımı) savunan şairler, Divan şiirinin nazım şekillerini kullanmışlardır.
Şiirde ölçü olarak aruz ölçüsünü tercih etmişlerdir.
Öz Türkçe şiirler kaleme almışlardır.
Türkiibasit Akımı'nda (Basit Türkçe Akımı) yabancı söz ve söz grubu şiirden uzak tutulmuştur.
Divan şiirinde bütün şairlerin ortak kullandığı mazmunları terk etmişlerdir.
Halk dilinde yaygın olan mecaz, deyim ve atasözlerini kullanmışlardır.
Türkiibasit Akımı (Basit Türkçe Akımı) savunucuları büyük şairlerin desteğini alamadıklarından amaçlarına ulaşamamışlardır.
Akım çok kısa bir süre yaşamış; dönemin büyük şairleri tarafından alay konusu edilmiştir.
Tatavlalı Mahremi, Aydınlı Visali ve Edirneli Nazmi bu akımın başlıca temsilcileri olarak ön plana çıkarlar.
Türkiibasit Akımı (Basit Türkçe Akımı), bir şekilde Mahallileşme Akımı'na hazırlık görevi görmüştür.