Oyun yazarı ve gazeteci Refik Erduran, 13 Şubat 1928'de İstanbul'da dünyaya geldi. Kökleri Karamanoğulları'na dayanan Hüseyin Ahmet Bey ile Refika Hanım'ın oğludur. Çocukluk yılları Üsküdar'da bir yalıda geçti. İlkokulu, Nilüfer Hatun İlkokulu, ortaöğrenimini ise Robert Kolejinde okudu. 1947'de tiyatro tarihi ve dram bölümünde yüksek lisans eğitimi için Cornell Üniversitesine gitti.
Refik Erduran, yurt dışındayken Nazım Hikmet'in cezaevinde hastalandığını duyunca Türkiye'ye döner. Nazım Hikmet'i hapishaneden kaçırma planları yapar. Af yasası çıkınca Nazım Hikmet serbest bırakıldığı için buna gerek kalmaz. Nazım Hikmet 1951'de yeniden askere çağrılır. Bunun için Nazım, yurt dışına kaçma hazırlıkları yapar. Hikmet'in yurt dışına kaçırılmasına aracılık eder. Kendisi de askere gider. Askerliğini Kore Savaşı sırasında Türk Tugayı'nda yedek subay olarak yapar.
Refik Erduran, Kore Savaşı'ndan sonra 1953'te Haldun Sel ile Çağlayan Yayınevi'ni kurarak yayımcılık faaliyetlerine başlar. "İnce Memed" eserini ilk yayımlayan yayınevi olur. Kendi eseri olan "Yağmur Duası" kitabı da bu yayınevi tarafından basılır ve çok satanlar arasında yer alır.
Muhsin Ertuğrul'un yönlendirmesiyle tiyatroya yöneldi. Profesyonel anlamda ilk oyunu olan "Deli"yi 1957'de yazdı. Oyun, İstanbul Şehir Tiyatroları'nda oynandı ve bundan sonra peş peşe oyunlar kaleme aldı. Özellikle "Bir Kilo Namus" ve "Cengiz Han'ın Bisikleti" oyunlarıyla ün yaptı. Devlet tiyatroları, İstanbul Şehir Tiyatroları, Dormen Tiyatrosu, Ali Poyrazoğlu Tiyatrosu, Yunus Emre Tiyatrosu, Tiyatro İstanbul tarafından otuzdan fazla oyunu sahnelendi. Yurt içinde ve dışında çeşitli tiyatro senaryoları yazdı. Metamorfoz (Başkalaşım) adlı tiyatrosu TRT tarafından 1992'de filme uyarlandı.
Refik Erduran, tiyatroculuğunun yanı sıra gazetecilikte de ün yaptı. 1965'te Milliyet gazetesinde köşe yazarlığına başlayıp 1981'e kadar bu görevini sürdürdü. Daha sonra Güneş ve Meydan gazetelerinde gazeteciliğe devam etti. 1985'te Türkiye Gazeteciler Cemiyeti'nin "En Başarılı Köşe Yazarı Ödülü'nü" aldı. 1968'de ABD'ye gitti. Kaliforniya'ya yerleşip Milliyet gazetesindeki gazetecilik faaliyetlerine burada devam etti. Refik Erduran, bir film şirketi kurarak çeşitli TV dizilerini yönetti. 1990'larda çeşitli TV programlarında yapımcı ve sunucu olarak görev yaptı.
Refik Erduran, 1995'te Bosna'ya giderek Sırp faşistlere karşı direniş gösteren askeri birliğe katıldı. Gördüklerini Milliyet gazetesinde bir dizi şeklinde yayımladı. Bir BM örgütü olan Uluslararası Tiyatro Enstitüsü Türkiye Merkezi'nin başkanlığını 1986'dan beri yürüten Refik Erduran, 1989'da Helsinki'de düzenlenen Dünya Kongresi'nde Uluslararası Yazarlar Komitesi Başkanlığı'na seçildi. Dört kez evlenen sanatçının bu evliliklerden dört çocuğu oldu.
- Günümüzün önemli tiyatro yazarlarındandır.
- Bireyden çevreye ve topluma doğru genişleyen
oyunlarıyla öne çıkar.
- Oyun yazarı ve tiyatro eleştirmenidir. Vodvil ve
güldürü tarzındaki oyunlarıyla bilinir. Toplumsal bozukluklar, kurum ve
kişilerin eleştirisini eserlerinde konu edinir. Toplumu düzeltmeyi
amaçladığı bu eleştirilerinde bazen komik yanları ön plana
çıkarır.
- Televizyon ve sinema senaryoları da yazan
Erduran, bunları ülkemizde ve yurt dışında yayımlama imkânı bulur
- Gazete yazarlığı yapar.
- Oyunlarında toplumsal bozuklukları başarıyla
işleyip ahlaki değerlere ayrı bir önem atfeder.
- Çeşitli dergilerde mizah yazıları ve fıkralar
kaleme alır.
- "Yağmur Duası" ve "Er Oyunu"
başta olmak üzere birçok roman kaleme alır. Romanlarında genellikle köy
hayatından bahseder.
- Sonraki zamanlarda filme de dönüştürülen
"Metamorfoz" senaryosunda Atatürk'ün toplumsal başarısını konu
edinir. Kısa sürede toplumu yeniden yapılandırılmasına dikkatleri çeker.
- Tiyatro alanında gerek yurt içi gerekse yurt
dışında birçok ödüle layık görülür.
Oyun
Karayar
Köprüsü
Cengiz
Han'ın Bisikleti
Büyük
Jüstinyen
Uçurtmanın
Zinciri
İkinci
Baskı
Deli
Bir
Kilo Namus
İp
Oyunu
Kartal
Pençesi
Turp
Suyu
Kelepçe
Canavar Cafer
Gülerek
Ayrıca bakınız
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder