Edebiyat Okulu: Orhan Seyfi Orhon (1890-1972)

Orhan Seyfi Orhon, 1890'da İstanbul'un Çengelköy semtinde doğdu. İlköğrenimine Çengelköy Mekteb-i İdadisinde başladı. Orta ve lise öğrenimini Beylerbeyi Rüştiyesi ve Mercan İdadisinde tamamladı.

Öğrencilik döneminde şiirle ilgilenmeye başlayan Orhan Seyfi Orhon ilk şiirlerini aruz ölçüsüyle yazdı. Bunları "Fırtına ve Kar" adlı kitabında bir araya getirerek "Hıyaban" dergisinde; şiirlerini de "Kehkeşan" dergisinde yayımladı. Sonrasında hece ölçüsüyle şiirler yazmaya başlayan sanatçı bu şiirlerini "Gönülden Sesler" ismiyle yayımladı.

Orhan Seyfi Orhon, aynı anda tıp, hukuk ve siyaset eğitimi aldı. Sonraki yıllarda tıp ve siyasetle ilgili eğitimden vazgeçip hukuk eğitimine yöneldi. Hukuk Mektebini 1914'te tamamladı. Türkçü fikirlerle de bu dönemde tanıştı. Ziya Gökalp'in telkin ve uyarılarıyla halkın diline ve heceye yöneldi.

Orhan Seyfi Orhon, bir süre memurluk görevinde bulundu. Meclis-i Kavanin kalemine girdi. İstanbul'un işgal edilmesiyle memurluğu bırakıp gazeteciliğe başladı. İlkin mizahi yazılar yazmaya başladı. Gazetecilik görevinin yanında öğretmenlik de yaptı. Orhan Seyfi Orhon, farklı okullarda öğretmenlik yaptıktan sonra 1946'da Zonguldak milletvekili olarak TBMM'ye girdi. 1965'te ikinci kez milletvekili oldu.

Kurtuluş Savaşı döneminde İstanbul hükümetini destekleyen "Aydede" dergisinde, yine bacanağı ile birlikte çıkardığı "Akbaba" dergisinde mizah yazarlığı yaptı. Orhan Seyfi Orhon, ayrıca bir süreliğine Karagöz'ün yayın sorumluluğunu da üstlendi. Çıkarmış olduğu "Çınaraltı" dergisiyle de ismi adeta özdeşleşti. Şiir ve yazılarını Türk Kadını, Şair, Ümit, Büyük Mecmua, Yarın ve Servet-i Fünun dergilerinde yayımladı. "Peri Kızı" ve Çoban Hikâyesi" kitabında sosyal olayları yergili bir üslupla dile getirdiği şiirlerini topladı. 1962'den sonra "Son Havadis" gazetesinde günlük yazılar yazmaya başladı ve bunu hayatının sonuna kadar sürdürdü.

Orhan Seyfi Orhon, geçirdiği kalp krizi neticesinde 22 Ağustos 1972'de İstanbul'da öldü. Cenazesi, Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi.

Edebi Kişiliği

Edebiyat tarihimize Beş Hececiler olarak geçmiş edebi topluluğun şairlerinden birisidir.
Eserlerinde milli şuur, Türkçülük ve milliyetçilik gibi milli konularla birlikte bireysel duyguları işledi.
Yusuf Ziya Ortaç ile çıkardıkları Akbaba, Papağan, Güneş, Çınaraltı dergileri yazınsal anlamda ona büyük ün kazandırdı.
Aruz vezniyle sanat hayatına başlayıp hece ölçüsüyle devam eder.
Mizahi yazıları ve fıkraları da olan Orhon'un bu yazılarındaki nüktedan üslubu ve sohbet havası dikkat çeker.
Bireysel duyguları işlediği şiirlerinde temiz, duru bir Türkçe kullanır.
Halk şiirinden eserlerinde çizgiler görülür.
Aşk, eserlerinde en çok işlediği konu olur. Aşkı, romantik ve melankolik bir havada işler. Bu anlamda kadın, onun eserlerinin en vazgeçilmez ilham kaynağı olur.
Divan şiirinin kalıplarını hece ölçüsüne uyarlayarak kaleme aldığı gazele benzer şiirleri de olan Orhan Seyfi Orhon'un yirmiden fazla şiiri bestelenir.
"Fiske" takma adıyla yazdığı mizah ve hiciv özellikli şiirleri şairin şiir alanındaki başka bir başarısı olarak bilinir. Bu şiirlerindeki esprili anlatımıyla öne çıkar.
"Peri Kız ile Çoban Hikâyesi" adlı manzum masalı ile "Gönülden Sesler" adlı yapıtı Orhan Seyfi Orhon'un sanat ve edebiyat dünyasında ününü duyuran eserleridir. "Gönülden Sesler" eserinde hece ölçüsüyle yazdığı aşk ve sevgi şiirleri yer alır.
"Fırtına ve Kar" adlı şiir kitabı da sanatçının öne çıkan diğer bir yapıtıdır. Oldukça sade bir dilin kullanıldığı eserde tarihsel folklor öğelerinden kesitler de yer alır.