Romancı,
oyuncu ve öykü yazarı olarak ön plana çıkan Orhan Kemal, 15 Eylül 1914'te
Adana Ceyhan'da dünyaya gelir. İlk çocukluk yılları Adana'da geçer, Daha sonra
önce Niğde sonrasında da Konya'ya taşınır. Babasının siyaset yaptığı Serbest
Cumhuriyet Fırkası kendini feshedince Suriye'ye kaçar. Ailesiyle Beyrut'a
yerleşir.
Orhan
Kemal, Suriye'de bulunan babasının yanına gidince orta öğrenimini terk etmek
zorunda kalır. Beyrut'a farklı işlerde çalışır. Sonra Türkiye'ye döner.
Adana'da çırçır fabrikasında işçilik ve kâtiplik yapar. Burada işçi olarak
çalışan Nuriye ile evlenir. 1938 yılında askerlik görevini yerine getirmek için
Niğde'ye giden Orhan Kemal, askerlik görevi esnasında ünlü yazar "Maksim
Gorki" ve "Nazım Hikmet"i okumak, yabancı rejimlerle ilgili
propaganda faaliyetleri yürütmek suçlamasıyla beş yıl hapis cezası alır.
Kayseri hapishanesine gönderilir. İlk şiiri olan "Duvarlar"ı burada
kaleme alır.
Orhan
Kemal, daha sonra önce Adana sonra Bursa cezaevine nakledilir. Bursa
cezaevindeyken Nazım Hikmet ile tanışır. Üç buçuk yıl Nazım'la aynı odayı
paylaşır. Onun toplumcu görüşlerinden etkilenir ve Nazım'ın telkiniyle öykü ve
roman türüne yönelir. İlk öykülerini "Bacaksız Orhan" takma adıyla
yayımlar. 1940'ta yayımladığı "Balık" öyküsü onun ilk öyküsü kabul
edilir. Öyküleri, "Varlık", "Seçilmiş Hikâyeler",
"Yeditepe" başta olmak üzere dönemin neredeyse tüm dergilerinde yer
alır.
Orhan
Kemal, cezaevinden tahliye olunca Adana'ya döner. Burada amelelik, hamallık,
dokumacılık, kâtiplik yapar. Bir ara ambar memurluğu da yapan Orhan Kemal,
hiçbir işi uzun süre sürdüremediği için geçim sıkıntısı çeker. Bir yandan da
öykü yazmaya devam eder. Edebiyat dergilerinde çıkan eserleri beğeni alınca
herkesçe tanınır. 1948'de "Duygu", 1949'da "Baba Evi"
romanını yayımlar.
1949'da
babasını kaybeden Orhan Kemal sonrasında İstanbul'a yerleşir. Burada kaleme
aldığı "Murtaza" ve "Cemile" romanlarıyla büyük ün sahibi
olur. 1954'te "Bereketli Topraklar Üzerinde" ve "72.
Koğuş"u yazmaya başlar. 1964'te "İspinozlar" oyunuyla tiyatroya adım
atar. 1965'te "Nazım Hikmet'le Üç Buçuk Yıl" anı türündeki kitabını
yayımlar. 1966'da hücre çalışması ve komünizm propagandası nedeniyle iki
arkadaşıyla tutuklanır. Sonra suçsuzluğu anlaşılır ve hemen serbest bırakılır.
Orhan
Kemal, bazı romanlarını oyun olarak yeniden kaleme alır. 1967'de "72.
Koğuş" romanını oyunlaştırır. 1970'te Sofya'ya bir davet üzeri giden Orhan
Kemal, 2 Haziran 1970'te Bulgaristan'ın başkenti Sofya'da geçirdiği beyin
kanaması nedeniyle hayata veda eder. Cenazesi, İstanbul'daki Zincirlikuyu
Mezarlığı'na defnedilir.
- Asıl adı Mehmet Raşit Öğütçü olan Orhan Kemal,
"Toplumsal gerçekçi" anlayışla oluşturduğu hikâye ve
romanlarıyla tanınır. Daha çok romanlarıyla ön plana çıkar.
- Hem Anadolu hem de şehir hayatı eserlerinde
önemli yer tutar.
- İlk başlarda hece ölçüsüyle şiirler yazan Orhan
Kemal, daha sonra öykü ve roman türlerine yönelir.
- Geçim sıkıntılarını, yoksul kişilerin aşklarını,
hayat mücadelelerini eserlerine yansıtır. Sanatının olgun döneminde Adana
çevresinde yer alan tarla ve fabrika işçileri, Çukurova yöresi,
eserlerinde çok fazla yer almaya başlar.
- Irgatlar, köylüler, bekçiler, memurlar,
zanaatçılar, kıyıda köşede kalmış kişilerin hayat serüvenleri eserlerinin
önemli birer parçasını oluşturur.
- Eserlerinde sanayileşme ve sanayileşmenin yol
açtığı olumsuzlukları sorgular.
- Eserlerinin çoğunda toplumsal yapıdaki
çelişkileri ustaca vurgular.
- İstanbul'a yerleştikten sonra İstanbul'un yoksul
kesimlerini, kente göç eden mutsuz insanları eserlerinde işler.
- Gazetelerde film senaryoları yayımlar. Ayrıca
önemli oyunlara imza atar.
- Gerçekçi bir yazar olarak bilinen Orhan Kemal,
yirminci yüzyılda ülkemizin toplum yapısını ustaca kaleme alır.
- İlk yapıtlarında sadece gözlemlerini aktaran
yazar, sonrasında ise toplumsal rehberlik görevini üstlenir.
- Eserlerinde hızlı olay akışının yanında
diyaloglara da başvurur.
- Hayatın içinden oldukça basit ve sıradan konuları
samimi bir dille anlatır.
- Orhan Kemal, öykü ve roman türleri dışında anı,
inceleme, oyun ve röportaj türlerinde de eserler kaleme alır.
- "Eskici ve Oğulları" romanında ekonomik
bunalım içerisinde yer alan bir ailenin dramını anlatır. Kırsal kesimdeki
insanların ezilmişliğini anlatması açısından önemli bir roman olarak öne
çıkar.
- "Babaevi"nde çocukluk yıllarını konu
edinir.
- "Avare Yıllar" romanında gençliğini
anlatır.
- "72. Koğuş", "Murtaza",
"Eskici ve Oğulları", "Kardeş Payı" adlı eserleri
tiyatroya uyarlanır.
- "Kardeş Payı" adlı öyküsüyle 1958 Saik
Faik Hikâye Armağanı'nı kazanır. 1967'de Ankara Sanatseverler Derneği
tarafından Yılın En İyi Öykücüsü Ödülü'nü; "Önce Ekmek" adlı
kitabıyla Türk Dil Kurumu Ödülü'nü ve Sait Faik Hikâye Armağanı'nı
kazanır.
- 1972'den beri adına "Orhan Kemal Roman
Armağanı" yarışması düzenlenmektedir.
Ekmek
Kavgası
Çamaşırcının
Kızı
Sarhoşlar
Grev
72.
Koğuş
Arka
Sokak
Babil
Kulesi
Kardeş
Payı
Mahalle
Kavgası
Dünyada
Harp Vardı
İşsiz
Önce
Ekmek
Avare
Yıllar
Baba
Evi
Murtaza
Suçlu
Cemile
Bereketli
Topraklar Üzerine
Vukuat
Var
Devlet
Kuşu
Küçücük
Gâvurun
Kızı
Kanlı
Topraklar
Bir
Filiz Vardı
Yalancı
Dünya
Üç
Kâğıtçı
Sokaklardan
Bir Kız
Dünya
Evi
Kötü
Yol
El
Kızı
Eskici
ve Oğulları
Hanımın
Çiftliği
Gurbet
Kuşları
Arkadaş
Islıkları
İspinozlar
Nazım Hikmet'le Üç Buçuk Yıl
Ayrıca
bakınız
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder