Naili, sade yaşantısıyla ön plana çıkan bir Divan şairidir. Dönemin diğer sanatçıları gibi devlet büyüklerine çok fazla kasideler yazma yoluna gitmemiş bu sebeple ancak geçinebilecek bir gelire sahip olmuştur. Hayatından memnun olmadığını birçok kez kasidelerinde dile getirmiştir. Ömrünün sonlarına doğru sürgüne gönderilmiş son yıllarını büyük acılar içerisinde geçirmiştir.
Hayatının sonlarında affedilerek İstanbul'a gelmiş
olan Naili, 1666'da İstanbul'da ölmüştür.
- Aynı ismi taşıyan Manastırlı Naili ile
karıştırılmaması için "kadim" sıfatı ile anılır.
- "Sebkihindi" akımının Türk
edebiyatındaki öncü kişilerindendir. Şiirlerindeki anlam sözün önüne
geçmiştir.
- İran şiirini yakından bilen biri olarak bilinir.
- Gazellerindeki anlamsal derinlik ve hayal
gücündeki genişlikle Naili, 17. yüzyıl Divan Edebiyatı'nda gazel ustası
olarak ön plana çıkar.
- Sözü külfetli olduğundan halk zevki ve dilinden
uzak kalır.
- Şiire getirdiği yenilikle tüm kaynaklarda şiiri
övülür. Şiirlerinde daha önce görülmeyen farklı bir üslup görülür.
- Şiirlerinde acı ve ıstırap geniş yer tutar.
- Sebkihindi akımında sık sık kullanılan mübalağa
da şiirlerinde göze çarpar. Daha çok soyut kavramlar üzerinde mübalağa
sanatı yapar.
- Naili, tasavvufu bir amaç değil araç olarak
görür. Onun için şiirlerinde çok fazla tasavvufi özellikler görülmez.
- Şiirlerinde süslü, sanatlı ve ağdalı bir dil
kullanır. Uzun tamlamalar ile yabancı sözcüklerin çokluğu şiirinin
anlaşılmasını zorlaştırır.
- Şiirlerinde önemli bir özellik de
"ahenk" unsuruna verdiği önemdir. Bu ahenk, dış ahenk olmaktan
ziyade iç ahenk olarak karşımıza çıkar.
- Divan sahibi bir sanatçıdır.
- En çok Nef'i ve Neşati'den etkilenir.
- Nedim ve Şeyh Galip üzerinde de önemli etkiler
oluşturur.
Divan-ı Kadim: Tek eseridir.
4413 beyitten oluşur. Divanda ilkin dini şiirler, rubai ve şarkılar
sıralanmıştır.
Naili'nin Şiirlerinden Örnekler
Yakar mı nâme-berin yoksa yâra değmez mi
Niyâz-nâmemiz ol gam-güsâra değmez mi
Bizi unuttu mu yoksa peyâm-ı sıhhat-ı yâr
Bu memlekette garîb-üd-diyâra değmez mi
Bir âşinâlığı ol mâh-ı çâr-ebrûnun
İki cihanda da ömr-i dû-bâra değmez mi
Bahârı neyleriz ol gül-izâr-ı gonce-femin
Gülüp açılması bin nevbahâra değmez mi
Ne denli saklasan ey köhne pîr-i nâ-bâliğ
Tecemmülün yine mîrâs-hâra değmez mi
Kadem kadem gece teşrîfi Nailî o mehin
Cihân cihân elem-i intizâra değmez mi?
Naili
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder