Asıl ismi Burhaneddin Ahmet olan Kadı Burhaneddin, 1345'te Kayseri'de dünyaya gelir. Kayseri kadısı Şemseddin Mehmed'in oğludur.
Anadolu, Şam, Mısır ve Halep'te çok iyi bir eğitim alır. Sonraki yıllarda ilim ve eğitimle uğraşır. Kısa sürede Arapça ve Farsçayı öğrenip sarf ve nahiv başta olmak üzere birçok bilime merak salar. 14 yaşındayken babasıyla gittiği Mısır'da fıkıh, hadis, tıp öğrenir ve dört mezhep hakkında bilgi sahibi olur.
Kayseri'de kadılık görevinde bulunan Kadı Burhaneddin, Sivas merkezli Kadı Burhaneddin Devleti isminde kendi adı ile anılan bir devlet kurar. Bu devlette 18 yıl hükümdarlık yapar. Bilgin, zeki, cesur, adil devlet adamı kimliğiyle ön plana çıkar.
Sivas'ta beylik kuran Kadı Burhaneddin,
bir savaşta esir düşer ve 1399'da Akkoyunlular tarafından öldürülür.
- Tuyuğ nazım biçimini en çok kullanan sanatçı ve
Divan Edebiyatı'na kazandıran kişi olarak bilinir.
- Gazel biçiminde de başarılıdır. Gazel türünde son
derece içten bir anlatımı tercih eder.
- Kadı Burhaneddin, divanında 600 sayfa tutan
şiirleriyle ünlenmiştir. Şiirlerinde beşeri aşk, dünya zevkleri,
kahramanlık asıl işlenen konular olmakla birlikte tasavvufî düşünceler de
nadiren yer alır. Şiirlerinde savaşçı özelliğinin yansımaları da görülür.
- Şiirlerinde mahlas da isim de kullanmaz.
- Azeri Türkçesi ile şiirler yazmıştır.
- Dili sade, açık ve anlaşılır olan Kadı
Burhaneddin, şiirlerinde günlük konuşma diline yer verir. Dili ustaca
kullanan sanatçının oldukça geniş bir kelime hazinesine sahip olduğu
görülür.
- Cinas sanatı başta olmak üzere edebi sanatlara
düşkünlüğüyle bilinir.
- Doğa betimlemelerinde oldukça başarılıdır.
- Aruz ile birlikte hece veznini de kullanır.
Özellikle aruz ölçüsünü Türkçeye uygulayıp Divan şiirinin ortaya çıkmasına
öncülük eder. Türkçeyi aruza uydurmakta güçlük çeker.
- Kaside nazım biçimini hiç kullanmayan birisi
olarak da bilinir.
Türkçe
Divan: Daha çok
gazellerden oluşan bir divandır. Divanda, tertibe uygun bir şekilde önce gazel,
sonra rubai ve tuyuğlar sıralanmıştır.
Örnek 1
Dîlberin işi itâb u nâz olur
Çeşmi cadû, gamzesi gammâz olur
Ey gönül sabret, tahammül kıl ana
Yâre erişmek işi az az olur
Kadı Burhaneddin
Örnek 2
Hakka şükür koçlarun devrânıdur
Cümle âlem bu demün hayrânıdur
Gün batardan gün toğan yire değün
Işk erinün bir nefes seyrânidur
Kadı Burhaneddin
Örnek 3
Özünü eşşeyh gören serdâr olur
Enelhak davâ kılan berdâr olur
Er oldur, Hak yoluna baş oynaya
Döşekte ölen yiğit murdâr olur
Kadı Burhaneddin
Ayrıca bakınız
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder