Âşık Mahzuni Şerif (1943-2002)

asik mahzuni serif

Türk halk ozanı olarak tanınan Şerif Cırık veya diğer ismiyle Âşık Mahzuni Şerif, 17 Kasım 1943'te Kahramanmaraş'ın Afşin ilçesinin Berçenek köyünde dünyaya geldi. 12 yaşında amcası Âşık Fezali'den saz çalmayı öğrendi. 1956'da ilkokuldan mezun oldu. Elbistan'da Lütfü Efendi Medresesi'nde Kur'an eğitimi aldı. Tasavvuf eğitimini Cırık Baba'dan öğrendi. Cırık Baba, Âşık Mahzuni Şerif'e, "Mahzuni" tapşırmasını verdi.

1957'de Mersin astsubay okuluna gitti. 1960'ta öğrenimini Ankara Ordu Donatım Teknik Okulunda bitirdi. Sonra Kuleli Askeri Lisesine girdi. Toplumcu olması ve Alevilik'e gönül vermesi ordudan atılmasına neden oldu.

1961'de Sovina (Suna) isminde İtalyan asılı bir kızla evlenir ve sonrasında sevgi yolunu takip ederek yüzlerce plak ve kaset yapar. 24 yaşında en tanınan eseri olan "İşte Gidiyorum Çeşm-i Siyahım" türküsüyle dikkatleri üzerine çeker. Âşık Veysel Şatıroğlu'nun da beğenisini kazanır. Âşık Mahzuni Şerif, Nihat Erim Hükümeti'nin Deniz Gezmiş ve arkadaşlarına yaptığı baskıya dayanamayıp "Erim Erim Eriyesin" türküsünü kaleme alır. Bundan dolayı tutuklanıp dört ay cezaevinde kalır. 1964 yılında ilk plağı ile müzik piyasasına girer. 1962-1968 yılları arasında onlarca kez saldırıya uğrar, evi yıkılır, tutuklanır ve ağır işkencelere maruz kalır.

Âşık Mahzuni Şerif, 1989'dan itibaren üç yıla yakın "Halk Ozanları Derneği" genel başkanlığını yapar. 1989-1991 yılları arasında Halk Ozanları Federasyonu tarafından Dünya'nın en büyük üç ozanı arasında gösterilir. "Sivas Dramı" ismindeki türküsünü Sivas olayında yaşamını kaybedenlere ithaf eder. 1997'de Almanya'da beyin kanaması geçirir ve Almanya'nın Ulm şehrinde tedavi görür.

Âşık Mahzuni Şerif, radikal söylemleriyle de tanınır. 2001'de "Elhamdülüllah Kızılbaşım ve Laikim. Ben değil yedi sülalem kızılbaştır. Bir suç varsa oda dedemdedir!" sözüyle ön plana çıkar. Bu söylemiyle DGM tarafından kendisine dava açılır. 17 Mayıs 2002'de Almanya'nın Köln kentinde hayata veda eden Âşık Mahzuni Şerif,  Hacı Bektaş Veli Külliyesi'nin yakınında yer alan "Çilehane" ismi verilen yerde medfundur.

 

Edebi Kişiliği

  • Son zamanların Anadolu halk ozanlığı geleneğinin önemli şahsiyetlerindendir.
  • Âşık Mahzuni Şerif, özgürlük, demokrasi, barış, laiklik, insan hakları, çağdaş, devrimci özellikleriyle hatırlanır.
  • Halkın sıkıntılarını toplumcu bir bakış açısıyla anlatmış güncel siyasetle ilgili politik şiirler ve taşlamalar kaleme almıştır.
  • Alevi-Bektaşi geleneğine bağlı bir halk ozanı olan Âşık Mahzuni Şerif, Bektaşi kültürünün dünyaya tanıtılmasında önemli bir yere sahiptir.
  • Henüz 24 yaşındayken söylediği "İşte gidiyorum çeşmi siyahım" şiiriyle büyük üne kavuşur.
  • Hoşgörü, sevgi ve doğruluk eserlerinde öne çıkan konulardır.
  • Nefeslerinin (tasavvufi konulardaki şiirleri) yanında toplumsal içerikli ve aşk vadisinde yazdığı şiirleri de bulunur.
  • Şiirlerini saz eşliğinde söyler.
  • Söz ve besteleri birçok sanatçı tarafından sıklıkla kullanılır.
  • Âşık Mahzuni Şerif'in 453 plağı, 50 kaseti, 9 adet de kitabı vardır.
  • "İşte Gidiyorum Çeşmi Siyahım", "Dom Dom Kurşunu", "Seher Vakti Elinize", "Gidiyorum Kara Gözlüm Ağlama" en bilinen şiirlerini oluşturur.

 

Âşık Mahsuni Şerif'in Şiirlerinden Örnekler
 
İŞTE GİDİYORUM

İşte gidiyorum çeşmi siyahım
Önümüze dağlar sıralansa da
Sermayem derdimdir servetim ahım
Karardıkça bahtım karalansa da

Haydi dolaşalım yüce dağlarda
Dost beni bıraktı ah ile zarda
Ötmek istiyorum viran bağlarda
Ayağıma cennet kiralansa da

Bağladım canımı zülfün teline
Sen beni bıraktın elin dilinde
Güldün Mahzuni'nin berbat haline
Mervan'ın elinde parelense de 

Âşık Mahzuni Şerif

 

CANANIM

Bana yücelerden seyreden dilber
Siyah kirpiklerin ok mu cananım
İnsaf et yüzünü yüzüme dönder
Istırabın sonu yok mu cananım

Gönül sevdi benim günahım nedir
Yandım ateşine bunca senedir
Mecnun'un derdinden derdim fenadır
Bu derdin dermanı yok mu cananım

Bu dünya misaldir çatısız hana
Ebedi kalmadı şah'a sultan'a
Deryanın içinde bir damla bana
Bu da Mahzuni 'ye çok mu cananım. 

Âşık Mahzuni Şerif


AĞLAMA 

Kader böyle imiş böyle yazılmış
Gidiyorum kara gözlüm ağlama
Mezarımız gurbet ele kazılmış
Gidiyorum dudu dilim ağlama

Ceylan bakışını üzme boşuna
Kurbanlar olayım gözün yaşına
Keder yakışmıyor hilal kaşına
Gidiyorum kara gözlüm ağlama

Emanet eyledim benli kuzumu
Arkalarda koyma benim gözümü
Getir ver çalayım kırık sazımı
Gidiyorum kara gözlüm ağlama

Mahzuni Şerif 'im yollar göründü
Garip başım dertten derde büründü
Fadime'm duvağın yerde süründü
Gidiyorum kara gözlüm ağlama. 

Âşık Mahzuni Şerif

 

GERİ DÖN

Düşündükçe kan ağlıyor gözlerim
On beşinde bahar günüm geri dön
Birbirini tutmaz oldu sözlerim
Nerdesin pirim benim geri dön

Göçüm kalkmış Acemistan hoyunda
Sülalem sulanmış Dersim soyunda
Dünyaya gelmiştik Zeynel soyunda
Hemen gitme tatlı canım geri dön

Varıp gidip Elbistana karışsam
Ben kimim ki Yaradanla yarışam
Mahzuni'yem kırdım isem barışam
Yandı Kerem Aslı Hanım geri dön 

Âşık Mahzuni Şerif

 

DOKUNMA KEYFİNE

Dokunma keyfine yalan dünyanın
İpini eline dolamış gider
Gözlerinin yaşı bana gizlidir
Dertliyi dertsizi sulamış gider

Kimi hızlı gider uzun yol tutar
Kimi altın satar kimi pul yutar
Kimi soğan bulmaz kimi bal yutar
Kimi parmağını yalamış gider

Mahzuni bu nasıl yazı Mahzuni
Bazen Şerif olur Bazı Mahzuni
Yurdunda anasız kuzu Mahzuni
İnsanlık ardından melemiş gider 

Âşık Mahzuni Şerif


Ayrıca bakınız


Öz (Saf) Şiir Anlayışını Sürdüren Şiir


Serbest Nazım ve Toplumcu Gerçekçi Şiir


Milli Edebiyat Zevk ve Anlayışını Sürdüren Şiir (Memleketçiler)


Birinci Yeni (Garipçiler)


Garip Dışında Yeniliği Sürdüren Şairler


Maviciler


Hisarcılar


İkinci Yeni Şiiri


1960 Sonrası (İkinci Yeni Sonrası) Toplumcu Şiir


1980 Sonrası Türk Şiiri


Cumhuriyet Döneminde Halk Şiiri


Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Anlatmaya Bağlı Metinler (Hikâye-Roman)


Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Göstermeye Bağlı Metinler (Tiyatro)


Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Öğretici Metinler


Ayrıca bakınız


Hiç yorum yok:

Yorum Gönder