YAKINMA
Olumsuz bir durumdan üzüntü duymak, bir şekilde şikâyetçi olmaktır. Yakınma cümlelerinde bir sızlanma söz konusudur. Şikâyet cümleleri olarak da adlandırılır. Şikayet ve yakınmada söylenilecek şey kızmadan dile getirilir. Yakınma anlamı taşıyan cümlelerde "sanki", "ne yazık ki" sözleri çok fazla yer alır. Bu çalışmamızda anlamları birbirine çok yakın olduklarından yakınma hayıflanma ve sitem cümleleri birlikte işlenecektir.
Yakınma Cümleleri ile İlgili Açıklamalı Örnekler
Örnek 1
Derse kendisini tam veremediği için soruları birlikte çözmekte zorlanıyoruz.
Cümlede bir üzüntü ve aynı zamanda bir şikâyet söz konusudur. "Soruları
birlikte çözmekte zorlanmaları" üzüntünün belirtildiği; "derse
kendini tam verememesi" de şikâyetin olduğu yerdir.
Örnek 2
Eserlerinde sadece aydınların anlayabileceği kapalı ve sanatlı bir dil
kullanmıştır.
Bu cümlede yakınılan durum eserin dil ve
anlatımı, yani üslubudur. Kişi, eserdeki kapalı ve sanatlı söyleyişten
yakınmaktadır. Burada hem bir üzüntü hem de bir şikayet söz konusudur. Cümle,
yakınma cümleleri içerisinde değerlendirilir.
Örnek
3
Sağken toplum onun değerini bir türlü anlayamadı.
Yakınma cümlelerinde bir sızlanma söz konusudur. Şikayet ve yakınmada
söylenilecek şey kızmadan dile getirilir. Cümlede hem bir üzülme hem de bir
şikayet söz konusudur. Keşke sağlığında toplum onun kıymetini bilseydi, demek
istiyor. Bu sebeplerle cümle yakınma cümleleri arasında yer alır.
Örnek
4
Çok dağınık biri olan Mustafa'nın bir gün bile eşyalarını yerine bıraktığını
görmedim.
Cümlede kişinin çok dağınık olması şikayet
konusu yapılmıştır. Bu dağınıklığına delil olarak da eşyalarını yerli yerine
bırakmamasını gösteriyor. Cümlede yakınma anlamı egemen olduğundan cümle
yakınma cümleleri arasında yer alır.
Örnek 5
Örnek 5
Dürüst yöneticilerin kıymetini bilmeyen bir toplumda yaşamaktayız.
Cümlede
bir şikayet ve aynı zamanda bir üzüntü söz konusudur. Cümlede "toplumun
dürüst yöneticilerin kıymetini bilmemesinden yakınılmaktadır. Bu da yakınma
anlamı verdiğinden cümle de yakınma cümleleri içerisinde yer alır.
Yakınma ile İlgili Örnek Cümleler
Evin bütün işlerini ben yapıyorum, o hiçbir iş yapmıyor.
Bütün iş ve sorumluluk benim üzerime düşüyor.
Bir türlü bizim seviyemize inip ders anlatmadı öğretmenimiz.
Bu lisede hala okuma yazma bilmeyen öğrenciler var.
Çocukları arasında adaleti gözetmeyen biridir.
Bu kadar sorumsuz, dağınık pişkin bir öğrenci görmedim.
Oturum başkanına bir türlü sorunlarımızı iletemedik.
Hiçbir zaman söylediklerimize kulak asmazlar
Yakınma ile İlgili Örnek Cümleler
Evin bütün işlerini ben yapıyorum, o hiçbir iş yapmıyor.
Bütün iş ve sorumluluk benim üzerime düşüyor.
Bir türlü bizim seviyemize inip ders anlatmadı öğretmenimiz.
Bu lisede hala okuma yazma bilmeyen öğrenciler var.
Çocukları arasında adaleti gözetmeyen biridir.
Bu kadar sorumsuz, dağınık pişkin bir öğrenci görmedim.
Oturum başkanına bir türlü sorunlarımızı iletemedik.
Hiçbir zaman söylediklerimize kulak asmazlar
HAYIFLANMA
Sözlük anlamı; "esef etmek, üzülmek, acınmak"tır. Beklediğimiz gibi gerçekleşmeyen bir durumdan dolayı üzülmektir. Hayıflanma cümlelerinde kişinin arzulayıp da gerçekleştirmediği şeylerle ilgili pişmanlık duyup kendi kendine üzülmesi söz konusudur. "Ne yazık", "eyvah", heyhat" gibi sözler hayıflanma cümleleri içerisinde çok fazla yer alır.
Hayıflanma ile İlgili Açıklamalı Örnek Cümleler
Örnek 1
Tatilimi tatil gibi geçiremedim.
Cümlede tatilini istediği gibi geçirememekten kaynaklanan bir üzüntü söz konusudur. Hayıflanma cümlelerinde ön plana çıkan en önemli şey kişinin kendi kendine üzülmesidir. Cümlede esef etme, hayıflanma söz konusu olduğundan cümle, hayıflanma cümleleri içerisinde yer alır.
Örnek 2
Gençliğimi doya doya yaşayamadım.
Geçmişte istediği gibi gerçekleşmeyen bir durumdan bahsedilmektedir. Bundan dolayı bir üzüntü duymaktadır. Yani kendi kendine bir üzülme söz konusudur. Bu da cümlenin hayıflanma cümleleri içerisinde yer aldığının göstergesidir.
Örnek 3
Annemi de Umre'ye götürseydim ne güzel olurdu.
Arzulanan fakat gerçekleşmeyen bir durum söz konusudur. Bu da üzüntüye neden olmuştur. Kendi kendine bir üzülme söz konusudur. Bu nedenle cümle hayıflanma cümleleri arasında değerlendirilmelidir.
Örnek 4
Keşke onu özel okula yazdırsaydım.
Beklediğimiz gibi gerçekleşmeyen bir durumdan dolayı üzülmeye hayıflanma denir. Hayıflanma cümlelerinde kişinin arzulayıp da gerçekleştiremediği şeylerle ilgili pişmanlık duyup kendi kendine üzülmesi söz konusudur. Bu cümlede de bir pişmanlık vardır. "Keşke" sözcüğü ayrıca ipucu oluşturmaktadır. Cümle bu sebeple hayıflanma cümleleri içerisinde yer alır.
Örnek 5
Adım gibi bildiğim bir soruyu nasıl yanlış yaparım.
Cümlede üzüntü ve pişmanlık anlamı birlikte yer almaktadır. Yani cümlede kişinin kendi kendine üzülmesi söz konusudur. Cümlede hayıflanma, esef anlamı olduğundan cümleyi de hayıflanma cümleleri içerisinde değerlendirmeliyiz.
Hayıflanma ile İlgili Örnek Cümleler
Keşke babam sağken kıymetini daha çok bilseydim.
Keşke paramız varken daha güzel bir şehirde ev alsaydık.
Üniversite sınavına başka bir yayınla çalışsaydım keşke.
O soğuk kış günlerinde ne rahat giyinmişiz meğer.
Öğretmenim ders anlatırken keşke önemli yerleri deftere not alsaydım.
SİTEM
Kişilere, kırıldığımızı, üzüldüğümüzü sinirlenmeden belirtmeye sitem, bu duygunun işlendiği cümlelere de sitem cümleleri denir. Sitem cümlelerinde hoşnutsuzluk kişinin yüzüne söylenir.
Sitem Cümleleri ile İlgili Açıklamalı Örnek Cümleler
Örnek 1
Yıllarca aynı yoldan yürüdük, telefonlarımıza bile çıkmıyorsun.
Cümlede kırgınlık ve üzüntüyü sinirlenmeden dile getirme söz konusudur. "Telefonlarımıza bile çıkmıyorsun." ifadesi kişinin bizzat yüzüne söylenmiştir. Öyleyse cümle sitem cümleleri arasında yer alır.
Örnek 2
En yakın arkadaşın olarak buraya atandım, insan bir tebrik etmez mi?
Cümlede birisi arkadaşına bir sitemde bulunmuştur. Arkadaşının onu tebrik etmemesi ona dokunmuştur. Kırılmışlığını ve üzüntüsünü sinirlenmeden onun yüzüne söylemiştir. Bu da bir sitem olduğu için cümle de bir sitem cümlesidir.
Örnek 3
Düğünüme davet ettim bir çelenk bile göndermedin.
Cümlede bir kırılganlık, üzülme söz konusudur. Bu üzüntü ve kırılganlık bizzat onun yüzüne söylenmiştir. Cümle, bu sebeple sitem cümleleri içerisinde değerlendirilir.
Örnek 4
Ameliyat olduğumda aylarca hastanede yatmak zorunda kaldım. Bir kez bile olsun insan arkadaşını ziyaret etmez mi?
Kişilere, kırıldığımızı, üzüldüğümüzü sinirlenmeden belirtmeye sitem, bu duygunun işlendiği cümlelere de sitem cümleleri denir. Sitem cümlelerinde hoşnutsuzluk kişinin yüzüne söylenir. Bu cümlede de arkadaşının kendisini ziyaret etmemesine sitemde bulunmuştur. Cümle, böylelikle sitem cümleleri içerisinde değerlendirilir.
Sitem ile İlgili örnek Cümleler
Köyümüze gelmişsin de bizi ziyaret etmemişsin.
Arkadaşlık isteği gönderdim görmezlikten geldin.
Evimizin yakınına kadar gelmişsin bize uğramamışsın.
Sitem Yakınma ve Hayıflanma Cümleleri Arasındaki
Farklar
Sitem cümlelerinde hoşnutsuzluk, rahatsızlık kişinin kendisine söylenir. Bu cümlelerde kişinin kendisine değer verilmediği anlamı ön plandadır. Yakınma cümlelerinde ise bu hoşnutsuzluk ve rahatsızlık ortalığa söylenir. Kişi, kendisinin mağdur edildiğini düşünür. Yani başkalarına söylenir. Hayıflanma cümlelerinde ise kişinin isteyip de gerçekleştirmediği şeylerle ilgili pişmanlık duyup kendi kendine üzülmesi söz konusudur.
Örnek 1
Sitem cümlelerinde hoşnutsuzluk, rahatsızlık kişinin kendisine söylenir. Bu cümlelerde kişinin kendisine değer verilmediği anlamı ön plandadır. Yakınma cümlelerinde ise bu hoşnutsuzluk ve rahatsızlık ortalığa söylenir. Kişi, kendisinin mağdur edildiğini düşünür. Yani başkalarına söylenir. Hayıflanma cümlelerinde ise kişinin isteyip de gerçekleştirmediği şeylerle ilgili pişmanlık duyup kendi kendine üzülmesi söz konusudur.
Örnek 1
Size bunca emek verdiğim halde okula gelmişsin de bana uğramamışsın.
Kişilere, kırıldığımızı, üzüldüğümüzü sinirlenmeden belirtmeye sitem, bu duygunun işlendiği cümlelere de sitem cümleleri denir. Sitem cümlelerinde hoşnutsuzluk kişinin yüzüne söylenir. Bu cümlede de bir sitem söz konusudur.
Örnek 2
Bütün zor işleri üzerime yıkmaya çalışıyorlar.
Cümle, bir yakınma cümlesidir. Yakınma; olumsuz bir durumdan üzüntü duymak, bir şekilde şikâyetçi olmaktır. Yakınma cümlelerinde bir sızlanma söz konusudur. Şikayet ve yakınmada söylenilecek şey kızmadan dile getirilir. Bu cümlede de bu özellikler olduğundan cümle, yakınma cümleleri arasında yer alır.
Örnek 3
Keşke kızlarıma daha nitelikli bir eğitim ortamı hazırlasaydım.
Cümle bir hayıflanma cümlesidir. Beklediğimiz gibi gerçekleşmeyen bir durumdan dolayı üzülmeye hayıflanma denir. Hayıflanma cümlelerinde kişinin arzulayıp da gerçekleştirmediği şeylerle ilgili pişmanlık duyup kendi kendine üzülmesi söz konusudur. Bu cümlede de bu özellikler söz konusu olduğundan cümle bir hayıflanma cümlesidir.
Ayrıca bakınız
allah sizden razı olsun türkçe öğretmenimden daha iyi anlattınız allah sizden razı olsun
YanıtlaSil