Edebiyat Okulu: Varsayım

Olmayan gerçekleşmeyen bir şeyi bir an için gerçekleşmiş gibi düşünmeye varsayım; bunların anlatıldığı cümlelere de varsayım cümleleri denir. "Diyelim ki, farz edelim, tut ki, kabul edelim, düşünelim" gibi ifadelerden de bu cümleleri buluruz.

Varsayım ile İlgili Açıklamalı Örnek Cümleler

Örnek 1

Tut ki hırsızı yakaladın ne yapacaksın Allah aşkına?

Gerçekleşmemiş, olmamış bir şeyi bir an olmuş gibi düşünmeye varsayım, bu düşüncelerin hâkim olduğu cümlelere da varsayım cümleleri denir. Burada "tut ki" sözcüğü ipucu oluşturan sözcüktür. "Tut ki hırsızı yakaladın." cümlesi, çıkarım olan bölümü; "Ne yapacaksın Allah aşkına?" cümlesi de asıl merak edilen kısmı oluşturmuştur. Bu sebeple bu cümle varsayım cümleleri içerisinde yer alır.

Örnek 2

Düşün ki arabanın freni patladı ilk yapacağın şey ne olur?

Bu cümlede olmamış gerçekleşmemiş bir olayı bir an için gerçekleşmiş gibi farz etme söz konusudur. Cümlede ipucu görevindeki sözcük ise "düşün ki" sözcüğüdür. İki unsur aynı anda cümlede yer almaktadır. Merak edilen asıl durum "arabanın freni patladığı zaman ilkin ne yapılacağı" hususudur. Bunun farazi kısmı ise "düşün ki arabanın freni patladı." ifadesidir. Dolayısıyla cümle, bir varsayım cümlesidir.

Örnek 3

Kabul edelim ki öğretmenimiz sınavda çok zor sorular sordu, sınıfı geçebilecek misin?

Cümlede olmamış, gerçekleşmemiş bir durumun gerçekleşmiş gibi kabul etme söz konusudur. "Kabul edelim ki" kelime grubu cümledeki bağlantıyı sağlamıştır. Bizim için de ipucu sağlayan sözdür. Cümlede bir varsayım söz konusu olduğundan cümle, varsayım cümleleri içerisinde değerlendirilir.

Örnek 4

Diyelim ki Güneş batıdan doğdu, insanlar doğru yola dönecekler mi?

Cümlede geçen "diyelim ki" sözü cümlenin bir varsayım cümlesi olduğunu göstermektedir. Aslında insanların bir türlü doğru yola dönmediklerine vurgu yapılmıştır. Çok güçlü bir çıkarımla yani "Diyelim ki Güneş batıdan doğdu." cümlesiyle de bu düşüncenin gerçekleşip gerçekleşmeyeceği sınanmaktadır. Cümle, bu nedenle varsayım cümleleri içerisinde yer alır.

Örnek 5

Farz edelim ki evini İstanbul'a taşıdın. Orada geçimini sağlayabilecek misin?

Yukarıdaki cümlede çıkarımın olduğu kısım; "Farz edelim ki eviniz İstanbul'a taşındı." cümlesidir. İpucu oluşturan yer ise "farz edelim ki" kelime grubudur. Öyleyse bu cümle de varsayım cümleleri içerisinde değerlendirilmelidir.

Örnek 6

Diyelim ki bu olay gerçek değildir.

Olmayan, gerçekleşmeyen bir şeyi bir an için gerçekleşmiş gibi düşünmeye varsayım; bu düşüncelerin işlendiği cümlelere de varsayım cümleleri denildiğini belirtmiştik. Varsayım ifade eden cümlelerde "diyelim ki, farz edelim, tut ki, kabul edelim, düşünelim" gibi ifadeler yer alır. Yukarıdaki cümlede geçen "diyelim ki" sözü de bir ipucudur. Cümlede bir an için bir şeyi gerçek olarak kabul etme söz konusudur. Dolayısıyla cümle bir varsayım cümlesidir.

Ayrıca bakınız

Cümle

Cümle Vurgusu

Olumsuz Yargıyı Olumlu Biçime Dönüştürmek

Mecazlı İfadeleri Yorumlama

Öznel ve Nesnel Cümleler

Doğrudan ve Dolaylı Anlatım