Semai

Âşık Tarzı Türk Edebiyatı nazım şekillerinden olan semai türünde daha çok sevgi, doğa, güzellik gibi konular işlenir. Özel bir ezgiyle söylenen semailer Âşık Edebiyatı'nda çok fazla yaygın olmayan bir nazım şeklidir. Güney Anadolu'da yaşayan Varsak Türkmenlerine ait halk şairlerince söylenen şiirlerdir.

Semai Türünün Özellikleri


  • Sevgi, aşk, güzellik, doğa, ölüm, kavuşma, ayrılık acısı gibi koşmada konu edinen bütün temalar semaide de işlenir. 
  • Hece ölçüsünün sekizli kalıbıyla yazılır. (4+4 duraklı veya duraksız) Aruz ölçüsüyle de yazılan semailer vardır.
  • Koşma türüne göre daha canlı, lirik ve kıvrak bir söyleyişe (biçem) sahiptir. 
  • Dörtlük sayısı üç ile beş arasında değişir.
  • Semailer, kendine özgü bir ezgiyle okunur.
  • Semailerde sade ve yalın bir dil kullanılır. Günlük hayatta yer alan deyişler de semailer de karşımıza çıkar.
  • Uyak düzeni koşmanınki gibidir. (abab / cccb / dddb)
  • Semailer; en az 3, en fazla 5 dörtlükten oluşur.
  • Semailerde şiirin son dörtlüğünde şairin mahlası geçer.
  • Koşmaya birçok yönden benzeyen semainin koşmadan en önemli ve tek farkı ölçüsüdür. Semai 8'li; koşma 11'li ölçüyle yazılır.
  • Semaide, lirik veya lirizm en önemli kavramlar olarak öne çıkar.
  • Türk edebiyatında semai türünün en güzel örneklerini Karacaoğlan ve Erzurumlu Emrah vermiştir.

 

Semai Türü ile İlgili Örnekler

        

Örnek 1   

İncecikten bir kar yağar
Tozar Elif Elif diye
Deli Gönül Abdal olmuş
Gezer Elif Elif diye

Elif'in uğru nakışlı
Yavru balaban bakışlı
Yayla çiçeği kokuşlu
Kokar Elif Elif diye

Elif kaşlarını çatar
Gamzesi sineme batar
Ak elleri kalem tutar
Yazar Elif Elif diye

Evlerinin önü çardak
Elif'in elinde bardak
Sanki yeşilbaşlı ördek
Yüzer Elif Elif diye

Karac'oğlan eğmelerin
Gönül vermez değmelerin
İliklemiş düğmelerin
Çözer Elif Elif diye

Karacaoğlan


Örnek 2

SEMAİ

Gönül gurbet ele çıkma,
Ya gelinir ya gelinmez,
Her dilbere meyil verme,
Ya sevilir ya sevilmez.

Yüğrüktür bizim atımız,
Yardan atlattı zatımız,
Gurbet elde kıymatımız,
Ya bilinir ya bilinmez.

Bahçemizde nar ağacı,
Kimi tatlı kimi acı,
Gönüldeki dert ilacı,
Ya bulunur ya bulunmaz.

Deryalarda olur bahri

Doldur da ver içem zehri
Sunam gurbet elin kahrı
Ya çekilir ya çekilmez.

Emrah der ki düştüm dile
Bülbül figan eder güle
Güzel sevmek bir sarp kale
Ya alınır ya alınmaz.

Erzurumlu Emrah


Ayrıca bakınız


Âşık Edebiyatı Nazım Biçimleri ve Türleri


Âşık Edebiyatı Temsilcileri


Posted by at

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Kaydol: Kayıt Yorumları (Atom)