Realizm (Gerçekçilik) Akımının Özellikleri
- Realizmde en önemli özellik
"gerçeklik"tir. Olağanüstülük, tesadüfi durumlar, hayali
unsurlar, mucize vb. şeyler realizmde yer almaz. Realizmde dış gerçeklik
kadar iç gerçeklik de önemlidir.
- Realizmde pozitivizmin bir koşulu
olarak gözlem ve belgelere önem verilir. Gerçeğe ulaşmanın yolu
gözlemden geçtiği için realistler, yer ve kişileri gerçeklerden ayırmadan
yazmışlardır. Gözlem adeta kılı kırk yararcasına yapılmıştır.
Örneğin Tolstoy, "Harp ve Sulh" eserini yazabilmek amacıyla
elindeki haritalarla beraber iki gün at sırtında savaş alanında
dolaşmıştır.
- Realistler, toplumun her kesiminde yaşanan
olayları, insanları, meseleleri, durumları ön yargısız bir şekilde dile
getirmişlerdir. Realist bir romanda köylü de burjuvazi de saray da kulübe
de tasvir edilebilmiştir.
- Roman türü realizmle büyük bir gelişme
göstermiştir. Realist roman, gerçeği olduğu gibi aktarır. Ünlü realist
yazar Standhal'e göre roman; uzun bir yol üzerinde gezdirilen bir aynadır. "İşte
böyle, bayım! Roman büyük bir yolun üstünde gezdirilen bir aynadır. Kah
göklerin maviliğini yansıtır kah yolun çukurlarında biriken çamuru; sonra
da kalkar, torbasında ayna taşıyan adamı ahlaksızlıkla suçlandırırsınız!
Aynası, çamuru gösteriyor diye, aynayı suçlandırıyorsunuz! Asıl çamurlu
büyük yolu, en çok da suyun birikmesine, çamur olmasına yol açan
bayındırlık müfettişi suçlandırılmalı." Bu cümle realist romanın
sınırlarını da belirler.
- Realizmde neden-sonuç ilişkisi bilimsel anlamda
yer alır. Tesadüfi ve şaşırtıcı unsurlara rastlanılmaz.
- Realizmde ortak nitelikleri temsil eden genel
tipler karşımıza çıkar. Kendine has sosyal, psikolojik, kültürel
nitelikler değil de içinde yer aldığı grup veya sosyal sınıfı temsil eden
insan tipi esas alınır. Yazar, toplumu yansıtabilecek insanı anlatmayı
amaçlar.
- Realizmde yaşamda rastlanılan gerçek kişi ve
olaylar anlatılır. Sıradan insanların günlük yaşamları önemlidir.
Realistler, olağanüstü olay, kişi ya da çevreleri konu edinmezler.
Kahramanlar, halktan, sıradan kişilerdir.
- Realist eserlerde eğitme amacı güdülmez.
Yaşanılanlar nesnel bir şekilde aktarılır.
- Realistler, çevre betimlemelerine büyük önem
verirler. Onlara göre insanın kişiliğini çevre belirler. Gözlem temel bir
unsur olduğu için çevre betimlemeleri önemsenmiştir. Çevrenin insan ruhu
üzerindeki tesirine kuvvetli bir inanç söz konusudur. Tasvirler
nesneldir.
- Realist sanatçılar, bilim adamlarını örnek
aldıkları için eserlerde kişiliklerini gizleyip tarafsız bir tutum
sergilerler. İnsanı adeta bir bilim adamı nesnelliğiyle iyi-kötü,
güzel-çirkin vb. özellikleriyle olduğu gibi yansıtırlar.
- Realistler, duyguların aldatıcı tarafına dikkat
çekerek eserlerine duygu ve düşüncelerini katmazlar. Yazar, olaylar, mekân
ve kahramanlar karşısında tarafsızdır.
- Realizmde "Sanat sanat içindir."
anlayışı benimsenmiştir.
- Realistler, biçim kusursuzluğunu oldukça
önemsemişlerdir. Yalın, açık, yapmacıksız bir anlatım ve sağlam bir dille
yazmaya önem veren realist üslubu Flaubert şöyle tanımlar: "Söylemek
istediğimiz her ne olursa olsun o şeyi en iyi izah edebilecek bir kelime,
en iyi canlandırılacak bir fiil, en güzel niteleyecek bir sıfat vardır. Şu
halde, o kelimeyi, o fiili, o sıfatı bulana kadar sabırlıca aramamız
lazımdır."
- Realizmde roman ve öykü türü büyük bir gelişme
göstermiştir.
Gustave Flaubert (1821-1880): Fransız edebiyatına bağlı dünyaca ünlü bir yazardır. Realist akımın kurucusu sayılır. Madam Bovary, Duygusal Eğitim, Salambo ve Üç Hikâye başlıca önemli eserleridir. Sağlam bir üslupla eserlerini yazmıştır.
Stendhal (1783-1842): Fransız edebiyatına ait bir yazar olan Stendhal, roman türü başta olmak üzere birçok türde eser vermiştir. "Kırmızı ve Siyah ile Parma Manastırı başlıca önemli eserleridir.
Honore de Balzac (1799-1850): Fransız edebiyatının dünyaca ünlü yazarıdır. "İnsanlık Komedyası" ana başlığı altında topladığı romanlarında, dünya edebiyatında ölümsüz tipler oluşturmuştur. Goriot Baba, Vadideki Zambak, Eugenie Grandet bu başlık altında topladığı önemli eserlerinden bazılarıdır.
Nikolay Gogol (1809-1852): Roman, öykü ve oyun türlerinde önemli yapıtlar ortaya koymuştur. Petersburg Hikâyeleri, Palto, Ölü Canlar, Müfettiş, Kumarcılar başlıca önemli yapıtlarıdır.
İvan Turgenyev (1818-1883): Rus edebiyatının realist çizgide eserler veren önemli yazarlarından birisidir. Toprak köleliğine karşı dik bir duruş sergilemiştir. Babalar ve Oğullar, Bir Avcının Notları, Taşralı Kadın, Bir Asilzade Yuvası, Köyde Bir Ay başlıca önemli yapıtlarıdır.
Tolstoy (1828-1910): Rus edebiyatına bağlı ünlü bir yazardır. Realist çizgideki betimlemeleri önemlidir. Savaş ve Barış, Anna Karenina, Diriliş, Hacı Murat, Sivastopol başlıca önemli eserleridir.
Dostoyevski (1822-1881): Rus edebiyatında roman türünde ön plana çıkan bir yazardır. Suç ve Ceza, Karamazov Kardeşler, Kumarbaz, Budala, Ecinniler, Ölü Bir Evden Anılar başlıca yapıtlarıdır.
Maksim Gorki (1868-1936): Rus edebiyatının "sosyal gerçeklik" alanındaki öncü kişilerindendir. Çocukluğum, Ekmeğimi Kazanırken, Ana, Serseriler, Benim Üniversitelerim başlıca önemli eserleridir.
Anton Çehov (1860-1904): Rus edebiyatının hikâye türüyle ön plana çıkan yazarıdır. Hikâyeler, Martı, Üç Kızkardeş, Vanya Dayı, Vişne Bahçesi önemli yapıtlarının başlıcalarını oluşturur.
Charles Dickens (1812-1870): İngiliz edebiyatına ait bir yazardır. Oliver Twist, İki Şehrin Hikâyesi, David Copperfield, Antikacı Dükkânı başlıca önemli yapıtlarıdır.
Marc Twain (1835-1910): Seyahat, hikâye ve roman türlerinde ön yapan Amerikan edebiyatına bağlı bir yazardır. Mississipi'de Hayat, Tom Sawyer'in Maceraları belli başlı eserleri arasında yer alır.
Ernest Hemingway (1899-1961): Amerikan edebiyatının Nobel ödülü yazarıdır. Çanlar Kimin İçin Çalıyor, Silahlara Veda, İhtiyar Balıkçı, İhtiyar Adam ve Deniz başlıca önemli eserleridir.
John Steinbeck (1902-1966): Amerikan edebiyatına
ait bir yazardır. Fareler ve İnsanlar, Bitmeyen Kavga, Gazap Üzümleri,
Cennet Çayırları ona büyük ün kazandırmıştır.
Türk Edebiyatında Realizm ve Temsilcileri
Servetifünun Dönemi'nde Halit Ziya Uşaklıgil, realist çizgide güçlü eserler kaleme almıştır. Stendhal'dan etkilenerek yazdığı "Mai ve Siyah" romanı önemlidir. Yine Servetifünun Edebiyatı'nda Mehmet Rauf, dönemin bağımsız yazarlarından Hüseyin Rahmi Gürpınar ve Ahmet Rasim de de realist etkiler oldukça önemlidir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder