Yaptıkları ve yaşadıklarıyla toplumu etkilemiş, başarılı olmuş bir kişinin kendi yaşamını yine bizzat kendisinin anlatmasına otobiyografi (öz yaşam öyküsü) denir.
Otobiyografinin (Öz
Yaşam Öyküsü) Özellikleri
- Otobiyografide yazar, kendi öyküsünü kendi ağzından anlattığı için birinci kişili anlatımı kullanır.
- Otobiyografi anı ile benzerlikler gösterdiği için en çok anılardan beslenir.
- Otobiyografide anılarda olduğu gibi yaşanan dönemi yansıtmak gibi bir kaygı yoktur.
- Otobiyografinin merkezinde birey vardır. Kişi, kendi yaşam serüvenini anlatır. Kişi, kendisine ait sanat eserlerini, düşüncelerini, önemli işlerini otobiyografilerde dile getirir.
- Otobiyografilerde öznellik ön plana çıkar.
- Otobiyografi yazımına doğumdan itibaren başlanır, yazımda gereksiz olan bilgilerden kaçınılır.
- Otobiyografi yazımında kaynak kişi olarak kişi ya kendisini ya da aile büyüklerinden birinin sahip olduğu bilgileri kullanır.
- Otobiyografiler, iyi birer belgesel niteliği taşır. Yazarın yaşadığı döneme ışık tutan yazılardır.
- Otobiyografiler, düşünsel anlamda bir planla kaleme alınır.
- Otobiyografide kişinin başkalarınca nasıl göründüğü değil; kişinin kendisini nasıl gördüğü ön plana çıkar.
- Otobiyografi yazmak oldukça zor bir iştir. Kişi kendisini anlattığı için hoşuna giden şeyleri anlatıp diğerlerini gizleyebilir. Kısacası yazımda objektif olmak oldukça zordur.
- Otobiyografide tıpkı biyografide olduğu gibi kişi kendi hayatını anlatırken iki dönem halinde anlatır. İlkin resmi hayatından bahseder. Doğumu, aile çevresi, öğrenim durumu, bulunduğu görevler gibi. Sonrasında ise edebi şahsiyetinden, ilgi alanlarından, hobi, fobi sanat anlayışı vb. özelliklerinden bahseder.
- Kişinin kendi hayatını roman şeklinde anlatması da "otobiyografik roman" olarak adlandırılır.
- Necip Fazıl Kısakürek'in "Kafa Kâğıdı", Aziz Nesin'in "Böyle Gelmiş Böyle Gitmez" adlı eserleri bu türe güzel birer örnek oluşturur.
Otobiyografi ile Anı (Hatıra) Farkı
Dil
ve anlatım açısından birbirlerine çok benzeseler de otobiyografi türü anı
türüne nazaran daha geniş bir zaman dilimini kapsar. Anı, anlatış tarzı
olarak otobiyografilere benzese de anı, otobiyografi içinde sadece bir kısım
olabilir. Diğer bir ifadeyle otobiyografiler anılara göre daha geniş ve uzun
bir zamanı kapsar. Otobiyografide yazar kendisini konu edinir. Hep kendisini
anlatır. Anıda ise yazar kendisi dışındaki dışsal olaylara da yönelir.
Başkalarını ve onların yaşadığı dönemi de anlatır. Ayrıca otobiyografiler
anılara göre daha kısa yazılardır.
Otobiyografi ve Biyografi farkı
Biyografi de anlatım başka biri tarafından yapılır. Üçüncü bir şahıs birinin
hayatını kaleme alır. Otobiyografi de ise kişi bizzat kendisi, kendi hayatını
kaleme alır. Biyografi "yaşam öyküsü"; otobiyografi "öz
yaşam öyküsü" olarak adlandırılır. Biyografi, otobiyografi türüne
oranla daha nesneldir. Otobiyografide kişi bizzat kendi hayatını kaleme aldığı
için öznellik ön plandadır. Biyografide belgeler, kanıtlar asıl
kaynaklardır; otobiyografide ise kişinin kendi hafızası veya aileden birinin
hafızası bu görevi görür.
Ayrıca bakınız
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder