Herhangi bir
durum karşısında kesin olmayacak şekilde fikir yürüten cümlelerle bir olayın
sonucunu önceden kestirmeye yönelik cümlelere olasılık (ihtimal) cümleleri
denir. "Olmalı, sanırım, galiba, bana göre,
zannediyorum, belki" sözleri ile "-meli, -ebilmek"
gibi eklerden cümlelerin olasılık (ihtimal-tahmin) cümleleri olduğu
anlaşılabilir.
Olasılık (İhtimal) Cümleleri ile İlgili Açıklamalı Örnek Cümleler
Örnek 1
Olasılık (İhtimal) Cümleleri ile İlgili Açıklamalı Örnek Cümleler
Örnek 1
Bu davranışı mesleğine mal olabilir.
Cümlede, bir kişinin olumsuz bir davranıştan mesleğini kaybetme riski söz konusudur. Bu bir ihtimaldir. Mesleğinden olmayabilir de. Cümledeki "ebilmek" yeterlilik fiili de cümleye ihtimal anlamı katmıştır. Bu sebeplerle cümle, olasılık (ihtimal) cümleleri içerisinde yer alır.
Örnek 2
Anahtar, masanın üzerinde unutulmuş olabilir.
"Olabilir" fiili cümleye ihtimal anlamı katmıştır. Olasılık (ihtimal) cümleleri iki anlam içerir. Bu cümlede de böyle bir durum söz konusudur. "Anahtar, masanın üzerinde unutulmuş olabilir." ve "Anahtar, masanın üzerinde unutulmamış olabilir." anlamlarıdır. Yani olumlu da olumsuz da sonuçlanabilecek bir durum söz konusudur. Bu sebeplerle cümle, olasılık (ihtimal) cümleleri içerisinde değerlendirilir.
Örnek 3
Hava kararmış, alçak yerlere yağmur yağmış olmalı.
Cümlede geçen "olmalı" sözcüğü ihtimal bildirmektedir. Cümleden iki yargıya ulaşabiliriz. Bunlar: "Yağmur yağmış olabilir." ve "Yağmur yağmamış olabilir." yargılarıdır. Cümlede bir fikir yürütme söz konusudur. Bu sebeplerle cümle, olasılık (ihtimal) cümleleri içerisinde yer alır.
Örnek 4
Belki bu yaz umreye gideceğiz.
Olasılık (ihtimal) cümleleri bir olayın sonucunu önceden kestirmeye dayanan cümlelerdir. Bu cümlelerde her zaman iki ihtimal söz konusudur. Bu da olumlu ve olumsuz bir durumun ortaya çıkmasını sağlayacaktır. Bu cümlede geçen "belki" sözcüğü anahtar sözcük durumundadır. Bu sebeplerle cümle, olasılık (ihtimal) cümleleri içerisinde değerlendirilir.
Örnek 5
Ahmet, bu saatte gelmiş olmalı.
Cümleden olumlu ve olumsuz olmak üzere iki sonuç çıkarılabilir. "Olmalı" sözcüğü cümlede anahtar sözcük görevinde olup ihtimal bildirmektedir. "Ahmet gelmiş olabilir de olmayabilir de" anlamları cümleden çıkarılabilir. Dolayısıyla cümle, olasılık (ihtimal) bildiren cümleler içerisinde yer alır.
Örnek 6
Biz bu oyunu daha önce izlemiştik sanki.
Cümlede geçen "sanki" sözcüğü ihtimal bildirmektedir. Cümlede iki olasılık vardır. "Oyunu daha önce izlemiştir" ve "Oyunu daha önce izlememiştir." olasılıkları. Yargılar da bu ifadelerden çıkarılabilmektedir. Cümleyi, olasılık (ihtimal) bildiren cümleler içerisinde değerlendirmeliyiz.
Örnek 7
Galiba o da orada bizi arıyor.
Herhangi bir durum karşısında kesin olmayacak bir şekilde fikir yürütme ve olayın sonucunu önceden kestirmeye çalışmak olasılık (ihtimal) olarak değerlendirilir. "Galiba" sözcüğü anahtar kelime görevinde olup ihtimal bildirmektedir. Dolayısıyla cümle, olasılık (ihtimal) bildiren cümleler arasında yer alır.
Örnek 8
Furkan arkadaşıyla oyun oynuyor olmalı.
Cümlede bir kesinlik söz konusu değildir. Bir öngörü vardır. Bu da olasılık (ihtimal) olarak isimlendirilir. "Olmalı" sözcüğü cümlede anahtar sözcük durumundadır. Cümleye ihtimal anlamı katmıştır. Bu sebeple cümleyi, olasılık (ihtimal) bildiren cümleler içerisinde değerlendirmeliyiz.
Örnek 9
Bu otomobil çalışmıyor, otomobilin bujileri yanmış olabilir.
Cümleden hem "Otomobilin bujileri yanmış olabilir." hem de "Otomobilin bujileri yanmamış olabilir." anlamları çıkmaktadır. "Olabilir" sözcüğü bu anlamı ortaya çıkaran anahtar sözcük görevindedir. Dolayısıyla cümle, olasılık (ihtimal) bildiren cümleler içerisinde değerlendirilir.
Örnek 10
Bu kötü alışkanlıkları arkadaşlarından edinmiş olabilir.
Cümlede geçen "olabilir" sözcüğü ihtimal bildirmektedir. Olasılık (ihtimal) cümleleri olumlu ve olumsuz olmak üzere iki anlam içeren cümlelerdir. Bu cümle için de bu kural geçerlidir. Her iki cümlede de ihtimal anlamı söz konusu olduğu için bu cümleleri, olasılık (ihtimal) cümleleri içerisinde değerlendirmeliyiz.
Örnek 11
Sınıfın yarısı bu derste düşük not alabilir.
"Alabilir" kavramı cümlede anahtar sözcük görevindedir. Tek başına ihtimal bildiren bir sözcüktür. Cümlede iki ihtimal söz konusudur. Dolayısıyla cümlede bir olasılık (ihtimal) söz konusudur. Cümleyi de böylelikle olasılık (ihtimal) cümleleri içerisinde değerlendirmeliyiz.
Örnek 12
Bu saatte kapıyı çalan Bayram olsa gerek.
Cümlede bir kestirmede bulunma söz konusudur. "Olsa gerek" kelime grubu cümleye ihtimal anlamı katmıştır. Kapıyı çalan Bayram da başkası da olabilir. Bunlar da cümlenin olasılık (ihtimal) cümleleri içerisinde değerlendirmesi için yeterli sebeplerdir.
Örnek 13
Sanki kar yağacak bu gece.
Herhangi bir durum karşısında kesin olmayacak bir şekilde fikir yürütüp olayın sonucunu önceden kestirmeye yönelik cümlelere olasılık (ihtimal) cümleleri denir. "Sanki" sözcüğü cümlede anahtar sözcük görevindedir. Cümleden "kar yağabilir de yağmayabilir de" anlamları çıkmaktadır. Öyleyse cümle olasılık (ihtimal) cümleleri içerisinde yer alır.
Ayrıca bakınız
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder