Edebiyat Okulu: İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı ve Özellikleri

İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı, tarihin karanlık devirlerinin bilinmeyen dönemlerinden başlayarak İslamiyet'in kabul edildiği 8. ve 10. yüzyıla kadar geçen süreyi kapsar.

İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı'nın M.S. VI. yüzyıla kadar olan zaman dilimi Sözlü Edebiyat; ilk yazılı eserlerle birlikte oluşan edebiyat da Yazılı Edebiyat dönemi olarak adlandırılmıştır. Bu dönem edebiyatında destan geleneği oldukça yaygın olduğundan bu döneme "destan dönemi" de denir.

İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı'nın Başlıca Özellikleri

Yabancı etkilerden uzak olan İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı'nda atlı göçebe kültürünün izleri belirgin bir şekilde görülür.
Bu dönemde toplumsal yaşam ve inanç edebiyatta da yansımıştır.
İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı Şamanizm, Maniheizm ve Budizm gibi dinlerin etkisiyle oluşmuştur.
Tamamen yerli ve milli bir karakter taşıyan bu dönem edebiyatının ürünleri anonim özellikler taşır.
Eserlerin dili öz Türkçe olup dilde yabancı sözcüklere rastlanılmaz.
Ölüm, doğa sevgisi, kahramanlık, aşk ve savaş gibi konular çokça işlenmiştir.
İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı'nda edebi tür olarak şiir ön plandadır. Şaman, baksı, ozan ve kam olarak adlandırılan dini liderler ilk şiir örneklerini vermişlerdir.
Bu dönem şiirlerinde hece ölçüsü ve dörtlük nazım birimi kullanılmıştır.
Şiirlerde daha çok yarım uyak tercih edilmiştir.
Şiirler, yuğ olarak adlandırılan yas törenleri, sığır adı verilen av törenleri ve şölen ismi verilen toplu ziyafetlerde söylenmişlerdir.
İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı'nda yazılı eser sayısı çok az olup eserler genellikle sözlü bir niteliğe sahiptir.
Bu dönem Türk edebiyatı Sözlü Edebiyat ve Yazılı Edebiyat olmak üzere iki bölümde incelenir.
Sözlü dönem edebiyatında sav, sagu, koşuk ve destan başlıca ürünleri oluşturur.
Yazılı dönem Türk edebiyatında ise Göktürk Kitabeleri (Orhun Abideleri) en eski belgeler olarak bilinir. Söylev türündeki bu eserlerde Türk tarihine ve yaşam biçimine ulaşmak mümkündür.