Herhangi bir sanatçının veya yapıtın olumlu veya olumsuz yanlarını ortaya
koymaktır. Eleştiri, sadece yapıt ve sanatçıyla ilgili değil her konuda
olabilir.
Eleştiri, olumlu ve olumsuz eleştiri olmak üzere ikiye ayrılır. Eleştiri, günlük hayata,
edebiyata daha çok olumsuz anlamda kullanılır. Eleştiri içerikli cümleler
genellikle öznel yargılı cümlelerdir.
Eleştiri ile ilgili Açıklamalı Örnek Cümleler
Örnek 1
Yazar; eserinde
içeriği zengin tutmasına karşılık anlatımda tekdüzelikten kurtulamıyor.
Bu cümlede olumlu ve olumsuz eleştiri birlikte yer almaktadır. Cümlenin birinci
kısmı olumlu, ikinci kısmında ise olumsuz bir eleştiri vardır. Cümlede
"içerik" ile ilgili olumlu ifadeler; anlatım ile ilgili de olumsuz
ifadeler yer almaktadır. Tekdüzelik; anlatımda etkileyicilikten uzak, sıkıcılık
anlamına gelir.
Örnek 2
Yazar; romanında kahramanları başarıyla konuştururken
olay örgüsünde yapaylığa düşmekten kurtulamıyor.
Yukarıdaki cümlede sırasıyla önce olumlu eleştiri sonra da olumsuz eleştiri söz
konusudur. "Kahramanları başarıyla konuştururken" olumlu bir
eleştiri; "olay örgüsünde yapaylığa düşmek" sözü de olumsuz bir
eleştiridir.
Örnek 3
Genç şairin şiirlerinde kullandığı imgeler, ünlü
şairlerin imgelerinin taklidi olmaktan öteye gidemiyor.
Cümlede olumsuz bir eleştiri söz
konusudur. "Şairin özgün olamaması" eleştiri konusu yapılmıştır.
Örnek 4
Eserlerinin can alıcı noktalarında cümleleri uzun
tutmuş.
Anlatım bozukluğuna düşmemek, cümlelerin ifade ettiklerinin dışında başka bir
anlama gelmemesi için "kısa ve açık cümleler" tercih edilir. Bu cümlede
de "cümleleri uzun tutması" bir olumsuzluk olarak
değerlendirilmiştir. Bu anlatım da eserdeki olumlu atmosferin kaybolmasına
neden olmuştur. Yani cümlede olumsuz bir eleştiri söz konusudur.
Örnek 5
Eserleri, özgün olmaktan uzak, tekdüze ve kuru bir
anlatıma sahiptir.
Cümlede eserin dil ve anlatımı ile ilgili bir olumsuz eleştiri söz konusudur. "Özgün olamamak" başkasının izini sürmek, taklitçi olmak anlamındadır. Tekdüze ve kuru anlatım ise anlatımın dil ve anlatım bakımından zengin olamaması anlamına gelir.
Örnek 6
Eserleri hem içerik hem anlatım bakımından
doyurucudur. En güncel konuları; açık, anlaşılır, yapmacıktan uzak, özgün bir
anlatımla dile getirir.
Yukarıdaki her iki cümlede de eserin gerek içerik gerekse dil ve anlatımı
hakkında olumlu bir eleştiri söz konusudur. "En güncel konular"
içerik; "açık, anlaşılır, yapmacıktan uzak, özgün olma" kavramları
ile de eserin üslubu ile ilgili olumlu eleştirilerdir.
Örnek 7
Olayların akışını keserek öğüt vermesi, yazarın
sürükleyici anlatımına gölge düşürmüştür.
Cümlede hem olumlu hem de olumsuz eleştiri söz konusudur. "Olayların
akışını keserek öğüt vermesi" olumsuz bir eleştiri; "sürükleyici
anlatım" ise olumlu bir eleştiridir.
Örnek 8
Kitap okunduğunda yazarının, ne yazacağını uzun
uzadıya ölçüp biçen bunları bir tartımdan geçiren düzene koyan sanatçılardan
olmadığı anlaşılıyor.
Cümlede sanatçı ile ilgili olumsuz bir eleştiri söz konusudur. Sanatçı
"titiz olmamak ve kurallara bağlı kalmamak" sözleriyle
eleştirilmiştir.
Örnek 9
Konusunu günlük yaşamdan almasına karşın kullandığı
dil ve anlatımındaki pürüzler yüzünden söyledikleri gereği gibi anlaşılmıyor.
"Konularını günlük yaşamdan alması" içerik olarak olumlu bir
eleştiri; "kullandığı dil ve anlatımdaki pürüzler" ise dil ve anlatım
açısından olumsuz bir eleştiridir.
Örnek 10
Yüzeysel bilgilere dayanarak yaptığı ruhbilimsel
çözümlemeler, yapıtın dokusu içinde belirli bir işlev taşımıyor.
Cümlede olumsuz bir eleştiri söz konusudur. "Yüzeysel bilgilere dayanarak
yaptığı ruhbilimsel çözümlemeler" söz grubu olumsuz eleştirinin olduğu
bölümdür.
Örnek 11
Çizmeye çalıştığı tarihsel ortamı ayrıntılarıyla
yansıtamayışı, yapıtının inandırıcılığını büyük ölçüde ortadan kaldırmıştır.
Eserin içeriği ile ilgili olumsuz bir eleştiri söz konusudur. "İçerikte
ayrıntıların yer almaması" eserin inandırıcı olmasına engel olmuştur.
Ayrıca bakınız
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder